NANO(1) General Commands Manual NANO(1) NAZWA nano - edytor tekstu, zainspirowany przez Pico SKLADNIA nano [opcje] [[+wiersz[,kolumna]] plik]... nano [opcje] [[+[crCR]{/|?}lancuch] plik]... INFORMACJA Od wersji 8.0, aby byc przyjazniejszym dla nowych uzytkownikow, ^F rozpoczyna wyszukiwanie wprzod (od ang. forward), ^B rozpoczyna wyszukiwanie wstecz (ang. backward), M-F wyszukuje kolejne wystapienie wprzod, a M-B wyszukuje kolejne wystapienie wstecz. Aby podane skroty zachowaly swe funkcje sprzed wersji 8.0, konieczne jest dodanie nastepujacych wierszy na koncu swojego pliku nanorc: bind ^F forward main bind ^B back main bind M-F formatter main bind M-B linter main OPIS nano jest niewielkim i przyjaznym edytorem tekstu. Kopiuje wyglad i zachowanie Pico, lecz jest wolnym oprogramowaniem, zapewniajacym dodatkowe funkcje, ktorych brak Pico, takie jak: otwieranie wielu plikow, przewijanie wedlug wiersza, cofanie/ponawianie, kolorowanie skladni, numerowanie wierszy oraz miekkie zawijanie zbyt dlugich wierszy. Nazwa jest skrotem rekurencyjnym od Nano's ANOther editor (Nano to kolejny edytor). When giving a filename on the command line, the cursor can be put on a specific line by adding the line number with a plus sign (+) before the filename, and even in a specific column by adding it with a comma. Negative numbers count from the end of the file or line. Kursor mozna umiescic w pierwszym lub ostatnim wystapieniu okreslonego lancucha, podajac go po +/ lub +?, a przed nazwa pliku. Lancuch mozna uczynic wrazliwym na wielkosc znakow lub interpretowanym jako wyrazenie regularne, podajac c i/lub r po znaku +. Tryby wyszukiwania mozna wyraznie wylaczyc, korzystajac z wariantow pisanych wielkimi literami: C i/lub R. Jesli lancuch zawiera spacje, trzeba go podac w cudzyslowie. Ponizszy przyklad otwiera plik na pierwszym wystapieniu slowa ,,Foo": nano +c/Foo plik Jako specjalny przypadek, podajac jako nazwe pliku kreske (-), nano odczyta dane ze standardowego wejscia. EDYTOWANIE Entering text and moving around in a file is straightforward: typing the letters and using the normal cursor movement keys. Commands are entered by using the Control (^) and the Alt or Meta (M-) keys. Typing ^K deletes the current line and puts it in the cutbuffer. Consecutive ^Ks put all deleted lines together in the cutbuffer. Any cursor movement or executing any other command causes the next ^K to overwrite the cutbuffer. A ^U pastes the current contents of the cutbuffer at the current cursor position. When a more precise piece of text needs to be cut or copied, you can mark its start with ^6, move the cursor to its end (the marked text is highlighted), and then use ^K to cut it, or M-6 to copy it to the cutbuffer. You can also save the marked text to a file with ^O, or spell check it with ^T^T. On some terminals, text can be selected also by holding down Shift while using the arrow keys. Holding down the Ctrl or Alt key too increases the stride. Any cursor movement without Shift being held cancels such a selection. W buforze mozna umiescic kazdy prawidlowy punkt kodowy Unikodu poleceniem M-V, po ktorym nastepuja szesnastkowe cyfry punktu kodowego (zakonczone lub , jesli jest mniej niz szesc cyfr). Doslowny kod kontrolny (z wyjatkiem ^J) mozna wstawic poprzedzajac go M-V. Dwa wiersze na dole ekranu ukazuja pewne wazniejsze polecenia; wbudowana pomoc (^G) wypisze wszystkie dostepne. Domyslne przypisania klawiszy mozna zmienic za pomoca pliku nanorc -- zob. nanorc(5). OPCJE -A, --smarthome Make the Home key smarter. When Home is pressed anywhere but at the very beginning of non-whitespace characters on a line, the cursor jumps to that beginning (either forwards or backwards). If the cursor is already at that position, it jumps to the true beginning of the line. -B, --backup Przy zapisywaniu pliku, tworzy kopie zapasowej poprzedniej wersji, dolaczajac do biezacej nazwy pliku tylde (~). -C katalog, --backupdir=katalog Tworzy i utrzymuje nie tylko jeden plik kopii, lecz tworzy unikalnie numerowana kopie za kazdym zapisem pliku -- gdy wlaczona jest kopia zapasowa (-B). Unikalnie numerowane pliki sa przechowywane w podanym katalogu. -D, --boldtext For the interface, use bold instead of reverse video. This can be overridden for specific elements by setting the options titlecolor, statuscolor, promptcolor, minicolor, keycolor, numbercolor, and/or selectedcolor in your nanorc file. See nanorc(5). -E, --tabstospaces Przeksztalca kazdy tabulator na spacje -- uzywajac odpowiedniej liczby spacji, aby zajac tyle samo miejsca, co zastepowany tabulator (uwaga: wklejane tabulatory nie sa konwertowane). -F, --multibuffer Odczytuje plik domyslnie do nowego bufora. -G, --locking Przy edytowaniu pliku, korzysta z blokady pliku w stylu vima. -H, --historylog Zachowuje ostatnie sto wyszukiwanych lancuchow, lancuchow zastepujacych i wykonywanych polecen, dzieki czemu mozna ich latwo uzyc ponownie w kolejnych sesjach. -I, --ignorercfiles Nie korzysta z systemowego pliku nanorc, ani z nanorc uzytkownika. -J numer, --guidestripe=numer Rysuje pionowa prowadnice w podanej kolumnie, aby pomoc ocenic szerokosc tekstu (kolor prowadnicy mozna zmienic za pomoca set stripecolor w pliku nanorc uzytkownika). -K, --rawsequences Interpret escape sequences directly, instead of asking ncurses to translate them. (If you need this option to get some keys to work properly, it means that the terminfo terminal description that is used does not fully match the actual behavior of your terminal. This can happen when you ssh into a BSD machine, for example.) Using this option disables nano's mouse support. -L, --nonewlines Nie dodaje automatycznie nowego wiersza, gdy tekst sie nim nie konczy (moze to spowodowac zapisanie pliku tekstowego niezgodnego z POSIX). -M, --trimblanks Wycina poczatkowe biale znaki z zawijanych wierszy, gdy zachodzi twarde zawijanie lub gdy tekst jest wyjustowany. -N, --noconvert Wylacza automatyczna konwersje plikow z formatu DOS/Mac. -O, --bookstyle Przy justowaniu, traktuje kazdy wiersz zaczynajacy sie bialym znakiem jako poczatek akapitu (chyba ze wlaczono automatyczne wciecia). -P, --positionlog Dla 200 ostatnich plikow, zachowuje ostatnia pozycje kursora i umieszcza kursor w tej pozycji przy ponownym otwarciu takiego pliku. -Q "wyrazenie-regularne", --quotestr="wyrazenie-regularne" Ustawia wyrazenie dopasowujace czesc wiersza bedaca cytowaniem. Domyslna wartoscia jest ,,^([ \t]*([!#%:;>|}]|//))+" (prosze zauwazyc, ze \t oznacza tu tabulator). Dzieki temu mozna wyjustowac ponownie bloki cytowanego tekstu przy tworzeniu wiadomosci poczty elektronicznej oraz zawinac ponownie bloki wierszy komentarzy, przy pisaniu kodu zrodlowego. -R, --restricted Tryb ograniczony: nie odczytuje ani nie zapisuje zadnego pliku poza podanym w wierszu polecenia. Oznacza to: brak odczytywania i zapisywania plikow historii; niedopuszczalnosc wstrzymywania programu; brak sprawdzania pisowni; brak mozliwosci: dopisywania do pliku, dolaczania na poczatku pliku oraz zapisywania pliku pod inna nazwa niz obecna; brak tworzenia plikow z kopia zapasowa. Tryb ograniczony mozna wlaczyc rowniez, wywolujac nano z nazwa zaczynajaca sie litera ,,r" (np. ,,rnano"). -S, --softwrap Display over multiple screen rows lines that exceed the screen's width. (You can make this soft-wrapping occur at whitespace instead of rudely at the screen's edge, by using also --atblanks.) -T liczba, --tabsize=liczba Ustawia rozmiar (szerokosc) tabulatorow na liczbe kolumn. Wartosc liczby musi byc wieksza od 0. Domyslnie jest to 8. -U, --quickblank Pasek statusu zniknie po uzyciu jednego klawisza, zamiast 20. Prosze zauwazyc, ze niniejsza opcje przesloni -c (--constantshow). Gdy dziala opcja --minibar lub --zero, --quickblank spowoduje, ze komunikat zniknie po 0,8 sekundy, zamiast domyslnych 1,5 sekundy. -V, --version Wyswietla aktualna wersje programu i wychodzi. -W, --wordbounds Inaczej wykrywa granice slow, traktujac znaki interpunkcyjne jako czesc slowa. -X "znaki", --wordchars="znaki" Okresla inne znaki (poza zwyklymi alfanumerycznymi), ktore maja byc traktowane jako czesc slowa. Przy korzystaniu z tej opcji, prawdopodobnie zechce sie pominac -W (--wordbounds). -Y nazwa, --syntax=nazwa Okresla nazwe mechanizmu podswietlania skladni, korzystajac z jednego ze zdefiniowanych w plikach nanorc. -Z, --zap Pozwala niezmodyfikowanemu klawiszowi Backspace lub Delete usunac zaznaczony fragment (zamiast pojedynczego znaku i bez wplywu na bufor wycinania). -a, --atblanks Przy dokonywaniu miekkiego zawijania, zawija wiersze na bialych znakach, zamiast zawsze na krawedzi ekranu. -b, --breaklonglines Automatycznie dokonuje twardego zawijania biezacego wiersza, gdy stanie sie zbyt dlugi (opcja ta jest przeciwienstwem -w (--nowrap) -- zadziala ta z nich, ktora zostanie podana jako ostatnia). -c, --constantshow Stale pokazuje pozycje kursora w pasku statusu. Niniejsza opcja przeslania opcje -U (--quickblank). -d, --rebinddelete Dokonuje innej interpretacji klawiszy Delete i Backspace, dzieki czemu oba klawisze dzialaja poprawnie. Opcji niniejszej nalezy uzywac wylacznie wtedy, gdy Backspace dziala jak Delete lub Delete dziala jak Backspace. -e, --emptyline Nie korzysta z wiersza pod paskiem tytulu, pozostawiajac go pustym. -f plik, --rcfile=plik Odczytuje tylko podany plik w celu ustawienia opcji nano, zamiast czytac oba pliki nanorc: systemowy i uzytkownika. -g, --showcursor Pokazuje kursor w przegladarce plikow (umieszczajac go na podswietlonym elemencie) i w przegladarce pomocy. Przydatne dla uzytkownikow braille'a oraz osob ze slabszym wzrokiem. -h, --help Pokazuje podsumowanie dostepnych opcji wiersza polecen i wychodzi. -i, --autoindent Automatycznie wcina nowo tworzony wiersz o taka sama liczbe tabulatorow i/lub spacji, co wiersz poprzedni (lub co wiersz nastepny, jesli poprzedni wiersz jest poczatkiem akapitu). -j, --jumpyscrolling Przewija zawartosc bufora o pol ekranu, zamiast o wiersz. -k, --cutfromcursor Polecenie ,,Wytnij tekst" (zwykle ^K) wytnie od biezacej pozycji kursora do konca wiersza, zamiast wycinac caly wiersz. -l, --linenumbers Wyswietla numery wierszy po lewej stronie przestrzeni tekstowej (wiersz z zaczepieniem dodatkowo otrzyma oznaczenie w marginesie). -m, --mouse Enable mouse support, if available for your system. When enabled, mouse clicks can be used to place the cursor, set the mark (with a double click), and execute shortcuts. The mouse works in the X Window System, and on the console when gpm is running. Text can still be selected through dragging by holding down the Shift key. -n, --noread Treat any name given on the command line as a new file. This allows nano to write to named pipes: it starts with a blank buffer, and writes to the pipe when the user saves the "file". This way nano can be used as an editor in combination with for instance gpg without having to write sensitive data to disk first. -o katalog, --operatingdir=katalog Ustawia katalog pracy. nano ustawi tu cos w rodzaju chroota. -p, --preserve Preserve the XOFF and XON sequences (^S and ^Q) so that they are caught by the terminal (stopping and resuming the output). Note that option -/ (--modernbindings) overrides this. -q, --indicator Wyswietla ,,pasek przewijania" po prawej stronie okna edycji. Pokazuje on pozycje widoku w buforze oraz to, jak duzo bufora widac w biezacym widoku. -r liczba, --fill=liczba Set the target width for justifying and automatic hard-wrapping at this number of columns. If the value is 0 or less, wrapping occurs at the width of the screen minus number columns, allowing the wrap point to vary along with the width of the screen if the screen is resized. The default value is -8. -s "program [argument ...]", --speller="program [argument ...]" Uzywa podanego polecenia do sprawdzania i poprawy pisowni, zamiast wbudowanego mechanizmu sprawdzania, wywolujacego hunspell(1) lub spell(1). -t, --saveonexit Zapisuje zmieniony bufor bez pytania (przy wyjsciu za pomoca ^X). -u, --unix Zapisuje plik domyslnie w formacie uniksowym. Przeslania to domyslne zachowanie nano, polegajace na zachowywaniu pliku w jego dotychczasowym formacie (opcja ta nie zadziala, jesli podano rowniez --noconvert). -v, --view Jedynie przeglada plik, wylaczajac edycje: tryb tylko do odczytu. Tryb ten pozwala rowniez otwierac uzytkownikowi inne pliki do przegladania, chyba ze podano takze opcje --restricted. -w, --nowrap Nie dokonuje twardego zawijania biezacego wiersza, gdy stanie sie zbyt dlugi. Jest to zachowanie domyslne (opcja jest przeciwienstwem -b (--breaklonglines) -- zadziala ta z nich, ktora zostanie podana jako ostatnia). -x, --nohelp Nie pokazuje dwoch wierszy z pomoca na dole ekranu. -y, --afterends Kombinacje Ctrl+strzalka-w-prawo oraz Ctrl+Delete zatrzymaja sie na koncach slow, a nie na poczatkach. -z, --listsyntaxes List the names of the available syntaxes and exit. -!, --magic Gdy nazwa pliku, ani jego pierwszy wiersz nie daja odpowiedniej wskazowki, sprobuje uzyc libmagic, aby okreslic wlasciwa skladnie. -@, --colonparsing When a filename given on the command line ends in a colon plus digits and this filename does not exist, then snip the colon plus digits and understand the digits as a line number. If the trimmed filename does not exist either, then repeat the process and understand the obtained two numbers as line and column number. But if the doubly trimmed filename does not exist either, then forget the trimming and accept the original filename as is. To disable this colon parsing for some file, use +1 or similar before the relevant filename. -%, --stateflags Uzywa prawego gornego naroznika ekranu do wyswietlania pewnych flag statusu: I -- automatyczne wciecia (od ang. indentation), M -- gdy cos jest zaznaczone (mark), L -- gdy wlaczone jest twarde zawijanie (przelamywanie dlugich wierszy; long), R -- przy rejestrowaniu makra oraz S -- gdy wlaczone jest miekkie zawijanie (soft). Gdy bufor zostanie zmodyfikowany, po nazwie pliku w srodku paska tytulu dodawana jest gwiazdka (*). -_, --minibar Ukrywa pasek tytulu, pokazujac w zamian informacje o biezacym buforze u dolu ekranu, w miejscu paska statusu. W tym ,,minipasku" nazwa pliku jest wyswietlana po lewej, moze po niej wystapic gwiazdka, jesli bufor ulegl modyfikacji. Po prawej widoczny jest numer biezacego wiersza i kolumny, kod znaku pod kursorem (w formacie Unikodu: U+xxxx), te same flagi, jak wyswietlane przez --stateflags oraz procent ukazujacy jak daleko w pliku znajduje sie kursor (patrzac na wiersze). Gdy plik jest ladowany lub zapisywany, a takze przy przelaczaniu buforow, liczba wierszy w buforze jest wyswietlana po nazwie pliku. Liczba ta znika po wcisnieciu nastepnego klawisza, lub jest zastepowana licznikiem [i/n], gdy otwartych jest wiele buforow. Numery wiersza i kolumny oraz kod znaku sa wyswietlane, gdy podano opcje --constantshow i moga byc przelaczane kombinacja klawiszy M-C. Flagi statusu sa wyswietlane tylko, gdy podano opcje --stateflags. -0, --zero Ukrywa wszelkie elementy interfejsu (pasek tytulu, pasek statusu i wiersze z pomoca) i uzywa wszystkich wierszy terminala do pokazywania zawartosci bufora. Pasek statusu pojawi sie tylko przy waznym komunikacie i zniknie 1,5 sekundy po wcisnieciu nastepnego klawisza. Paski tytulu i statusu mozna przelaczyc kombinacja klawiszy M-Z, a wiersze za pomoca M-X. -/, --modernbindings Uzywa podobnych skrotow klawiszowych, jak inne wspolczesne programy: ^X wycina, ^C kopiuje, ^V wkleja, ^Z cofa, ^Y ponawia, ^F wyszukuje wprzod, ^G wyszukuje nastepne, ^S zachowuje, ^O otwiera plik, ^Q wychodzi i (gdy pozwala na to terminal) ^H pokazuje pomoc. Ponadto ^A ustawia zaznaczenie, ^R zastepuje, ^D wyszukuje poprzednie, ^P pokazuje pozycje, ^T przechodzi do wiersza, ^W zapisuje plik, a ^E wykonuje polecenie. Niniejsza opcja przeslania opcje -p (--preserve). PRZELACZNIKI Wiele powyzszych opcji mozna przelaczac rowniez w juz uruchomionym nano. Przykladowo M-L przelacza twarde zawijanie dlugich wierszy (od ang. long), M-S przelacza miekkie zawijanie (soft), M-M przelacza mysz, M-I automatyczne wcinanie (indentation), a M-X wiersze z pomoca. Na koncu tekstu pomocy, wyswietlanego po wcisnieciu ^G, pokazana jest pelna lista przelacznikow. Przelacznik M-X jest szczegolny: dziala we wszystkich menu, poza przegladarka pomocy i sprawdzaniem skladni. Wszystkie pozostale przelaczniki dzialaja jedynie w glownym menu. PLIKI When --rcfile is given, nano reads just the specified file for setting its options and syntaxes and key bindings. Without that option, nano reads two configuration files: first the system's nanorc (if it exists), and then the user's nanorc (if it exists), either ~/.nanorc or $XDG_CONFIG_HOME/nano/nanorc or ~/.config/nano/nanorc, whichever is encountered first. See nanorc(5) for more information on the possible contents of those files. Aby zapoznac sie z dostepnymi definicjami kolorowania skladni, prosze sprawdzic pliki /usr/share/nano/ i /usr/share/nano/extra/. UWAGI Suspension is enabled by default, reachable via ^T^Z. (If you want a plain ^Z to suspend nano, add bind ^Z suspend main to your nanorc.) W podreczniku systemowym nanorc(5) opisano przyklady kopiowania zaznaczonego tekstu z nano do schowka systemowego. If no alternative spell checker command is specified on the command line nor in one of the nanorc files, nano checks the SPELL environment variable for one. In some cases nano tries to dump the buffer into an emergency file. This happens mainly if nano receives a SIGHUP or SIGTERM or runs out of memory. It writes the buffer into a file named nano.save if the buffer didn't have a name already, or adds a ".save" suffix to the current filename. If an emergency file with that name already exists in the current directory, it adds ".save" plus a number (e.g. ".save.1") to the current filename in order to make it unique. In multibuffer mode, nano writes all open buffers to their respective emergency files. Pytania odnosnie korzystania z nano w jakichs szczegolnych przypadkach, mozna wysylac na adres help-nano@gnu.org. USTERKI Rejestrowanie i odtwarzanie makr klawiaturowych dziala poprawnie tylko w emulatorze terminala, nie w konsoli Linuksa (VT), poniewaz ta ostatnia domyslnie nie rozroznia pomiedzy zmodyfikowanymi i niezmodyfikowanymi klawiszami strzalek. Prosze zglaszac wszelkie inne dostrzezone bledy programu za pomoca: https://savannah.gnu.org/bugs/?group=nano. When nano crashes, it saves any modified buffers to emergency .save files. If you are able to reproduce the crash and you want to get a backtrace, define the environment variable NANO_NOCATCH. STRONA INTERNETOWA https://nano-editor.org/ ZOBACZ TAKZE nanorc(5) /usr/share/doc/nano/ (lub odpowiednik w danym systemie) TLUMACZENIE Autorami polskiego tlumaczenia niniejszej strony podrecznika sa: Michal Kulach Niniejsze tlumaczenie jest wolna dokumentacja. Blizsze informacje o warunkach licencji mozna uzyskac zapoznajac sie z GNU General Public License w wersji 3 lub nowszej. Nie przyjmuje sie ZADNEJ ODPOWIEDZIALNOSCI. Bledy w tlumaczeniu strony podrecznika prosimy zglaszac na adres listy dyskusyjnej . July 2024 version 8.1 NANO(1)