MKFS.FAT(8) System Manager's Manual MKFS.FAT(8) NAZWA mkfs.fat - tworzy system plikow FAT MS-DOS SKLADNIA mkfs.fat [OPCJE] URZADZENIE [LICZBA-BLOKOW] OPIS mkfs.fat sluzy do utworzenia systemu plikow FAT na urzadzeniu lub w pliku obrazu. URZADZENIE jest specjalnym plikiem odnoszacym sie do urzadzenia (np. /dev/sdXX) lub pliku obrazu (ktory nie musi istniec, jesli zastosuje sie opcje -C). LICZBA-BLOKOW to liczba blokow na urzadzeniu, przy czym rozmiar bloku wynosi zawsze 1024 bajtow, niezaleznie od rozmiaru sektora czy klastra. Z tego wzgledu LICZBA-BLOKOW okresla wielkosc systemu plikow w KiB, a nie liczbe sektorow (podobnie jak wszystkie inne opcje mkfs.fat). Jesli nie poda sie jej, mkfs.fat automatycznie wypelni dostepne miejsce systemem plikow. Obslugiwane sa dwa warianty systemu plikow FAT. Standardowym sa systemy plikow FAT12, FAT16 i FAT32 zdefiniowane przez Microsoft i szeroko stosowane na dyskach twardych i na przenosnych nosnikach USB lub kartach pamieci SD. Innym wariantem jest przestarzaly wariant Atari uzywany na Atari ST. W trybie Atari, jesli uzytkownik nie zazadal inaczej, mkfs.fat uzyje 2 sektorow na klaster, poniewaz GEMDOS nie lubi innych wartosci. Bedzie takze przestrzegal maksymalnej liczby sektorow, ktora moze obsluzyc GEMDOS. Wieksze systemy plikow sa tworzone przez zwiekszanie logicznego rozmiaru sektora. Generowany jest zgodny z Atari numer seryjny systemu plikow, a 12-bitowy FAT jest uzywany tylko do systemu plikow, ktore maja jeden ze zwyczajowych rozmiarow dyskietek (720k, 1.2M, 1.44M, 2.88M); w przeciwnym wypadku uzywany jest FAT 16-bitowy. Mozna to nadpisac opcja -F. Niektore pola charakterystyczne dla sektora rozruchowego PC nie sa zapisywane, a komunikat startowy (opcja -m) jest ignorowany. OPCJE -a Zwyczajowo mkfs.fat dla wszystkich systemow plikow z wyjatkiem tych malych wyrowna wszystkie struktury danych do rozmiaru klastra, aby miec pewnosc, ze jesli partycja jest poprawnie wyrownana, to tak samo wyrownane beda wszystkie struktury danych systemu plikow. Ta opcja wylacza wyrownywanie i moze dostarczyc dodatkowych klastrow do przechowywania danych, jednakze bedzie to okupione znaczacym spadkiem wydajnosci w przypadku dyskow RAID, dyskow przenosnych lub dyskow twardych o duzych sektorach. -A Wybiera wariant Atari systemu plikow FAT, jesli nie jest on juz aktywny - w takim wypadku wybiera standardowy wariant FAT. Opcja ta jest wybierana domyslnie, jesli mkfs.fat uruchomiono na 68k Atari Linux. -b SEKTOR-KOPII-ZAPASOWEJ Wybiera lokalizacje kopii sektora rozruchowego FAT32. Wartosc domyslna zalezy od liczby zarezerwowanych sektorow, ale zwyczajowo jest to sektor 6. Jesli dostepne jest wolne miejsce za zapasowym sektorem rozruchowym, zapasowe informacje FAT32 sa umieszczane wlasnie za nim, zwykle w sektorze 7. Sektor kopii musi zawierac sie w zakresie zarezerwowanych sektorow. Wartosc rowna 0 wylacza tworzenie kopii zapasowej sektorow: rozruchowego i informacji FAT32. -c Sprawdza obecnosc blednych blokow na urzadzeniu przed tworzeniem systemu plikow. -C Tworzy plik podany w linii polecen jako URZADZENIE i zapisuje w nim system plikow do utworzenia. Mozna tego uzyc do utworzenia nowego systemu plikow w pliku zamiast w rzeczywistym urzadzeniu i do unikniecia uzywania polecenia dd do utworzenia pliku o wymaganym rozmiarze. Opcja ta wymaga podania parametru LICZBA-BLOKOW, poniewaz w przeciwnym wypadku nie bylby znany rozmiar tworzonego systemu plikow. Plik jest tworzony jako plik z dziurami (sparse file) zawierajacy tylko metadane (sektor rozruchowy, tablice FAT i katalog glowny). Porcje danych nie sa zapisywane na dysk, ale mimo to plik bedzie mial poprawny rozmiar. Plik wynikowy moze byc potem skopiowany na dyskietke lub inne urzadzenie albo zamontowany poprzez urzadzenie petli zwrotnej. -D NUMER-URZADZENIA Okresla numer urzadzenia BIOS do zapisania w sektorze rozruchowym FAT. Dla dyskow twardych i nosnikow wymiennych zwykle jest to 0x80-0xFF (0x80 jest pierwszym dyskiem twardym C:, 0x81 jest drugim dyskiem twardym D:, ...), natomiast dla dyskietek lub partycji uzywanych do emulacji dyskietek jest to 0x00-0x7F (0x00 jest pierwsza stacja dyskietek A:, 0x01 jest druga stacja dyskietek B:). -f LICZBA-TABLIC-FAT Okresla liczbe tablic alokacji plikow (FAT) w systemie plikow. Domyslna wartoscia jest 2. -F ROZMIAR-TABLICY-FAT Okresla typ uzywanej tablicy alokacji plikow (12-, 16- lub 32-bitowa). Jesli nie podano tej opcji, to mkfs.fat automatycznie wybiera najlepszy rozmiar FAT dla danego systemu plikow. -g GLOWICE/SEKTORY-NA-SCIEZKE Okresla liczbe GLOWIC i SEKTOROW-NA-SCIEZKE, ktore opisuja geometrie URZADZENIA. Obie wartosci sa przechowywane w sektorze rozruchowym FAT. Liczba SEKTOROW-NA-SCIEZKE sluzy do wyrownania calkowitej liczby sektorow FAT. Domyslnie, geometria dyskow jest odczytywana z samego URZADZENIA. Jesli nie jest to dostepne, uzywana jest translacja z wykorzystaniem logicznych blokow adresowych (LBA-Assist Translation) i tablicy translacji z II czesci specyfikacji systemu plikow kart SD (SD Card Part 2 File System Specification) w zaleznosci od calkowitej liczby sektorow. -h LICZBA-UKRYTYCH-SEKTOROW Okresla liczbe tzw. ukrytych sektorow, przechowywana w sektorze rozruchowym FAT: liczba ta reprezentuje poczatek sektora partycji zawierajacej system plikow. Zwykle jest to przesuniecie (w sektorach) w stosunku do poczatku dysku, choc wobec woluminow logicznych MBR, bedacych czescia partycji rozszerzonej typu 0x05 (partycja rozszerzona nie LBA), nieco dziwaczna implementacja FAT w MS-DOS wymaga, aby liczba ta byla podana w odniesieniu do najblizszego partycji rozszerzonego sektora rozruchowego (ang. Extended Boot Record). Kod rozruchowy i inne oprogramowanie obslugujace woluminy FAT, moze rowniez polegac na poprawnosci wartosci liczby ukrytych sektorow, choc wiekszosc wspolczesnych implementacji FAT zignoruje ja. Domyslnie, gdy URZADZENIE jest blokowym urzadzeniem partycji, mkfs.fat uzyje wartosci bedacej w odniesieniu do poczatku dysku. W innym przypadku mkfs.fat przyjmie wartosc rowna zero. Opcji tej mozna uzyc do przesloniecia tego zachowania. -i IDENTYFIKATOR-WOLUMINU Ustawia identyfikator woluminu nowo utworzonego systemu plikow; IDENTYFIKATOR-WOLUMINU jest 32-bitowa liczba szesnastkowa (na przyklad, 2e24ec82). Domyslnie jest to liczba zalezna od czasu utworzenia systemu plikow. -I Ignoruje i wylacza rozne zabezpieczenia programu. Domyslnie mkfs.fat odmowi utworzenia systemu plikow na urzadzeniu z partycjami lub wirtualnym mapowaniem. mkfs.fat w takim przypadku wypisze ostrzezenie i odmowi wspolpracy. W przypadku dyskow magnetooptycznych (MO) jest inaczej - nie zawsze sa one partycjonowane, a system plikow moze pokrywac caly dysk. Inne systemy operacyjne nazywaja to formatem superdyskietki. Opcja ta pozwoli programowi mkfs.fat dzialac na takich dyskach. -l NAZWA-PLIKU Odczytuje liste blednych blokow z podanego pliku o nazwie NAZWA-PLIKU. -m PLIK-KOMUNIKATOW Ustawia komunikat, jaki otrzymuje uzytkownik podczas proby rozruchu tego systemu plikow bez poprawnie zainstalowanego systemu operacyjnego. Komunikat nie moze przekraczac 418 bajtow po konwersji znakow konca linii na kombinacje powrot karetki+koniec linii i rozwinieciu znakow tabulacji. Jezeli nazwa pliku jest myslnik ("-"), to tekst jest pobierany ze standardowego wejscia. -M TYP-NOSNIKA-FAT Okresla typ nosnika do zapisania w sektorze ladowania FAT. Wartoscia zazwyczaj jest 0xF8 dla dyskow twardych i 0xF0 lub wartosc z przedzialu od 0xF9 do 0xFF dla dyskietek lub partycji uzywanych do emulowania dyskietek. --mbr[=y|yes|n|no|a|auto] Wypelnia (nieprawdziwa) tablice MBR wpisem jednej partycji dysku rozpoczynajacej sie od sektora 0 (obejmujaca rowniez sam MBR) i wypelniajaca cale urzadzenie dyskowe. Jest to potrzebne tylko w przypadku dyskow niewymiennych uzywanych w systemach Microsoft Windows i tylko przy formatowaniu calego niespartycjonowanego dysku. Polozenie tego wpisu i tablicy partycji naklada sie na koniec pierwszego sektora FAT (polozenie kodu rozruchowego), przez co nie jest uzywane dodatkowe miejsce. Domyslna wartoscia jest tryb auto, w ktorym mkfs.fat umieszcza tablice MBR tylko dla dyskow niewymiennych, przy partycjonowaniu calego, niespartycjonowanego dysku. -n NAZWA-WOLUMINU Ustawia nazwe woluminu (etykiete) systemu plikow. Nazwa woluminu moze miec dlugosc do 11 znakow. Przy podaniu pustego lancucha, ciagu skladajacego sie wylacznie ze spacji lub lancucha "NO NAME" jako NAZWY-WOLUMINU, efekt jest taki sam jakby nie uzyto opcji -n. Domyslnie nazwa nie jest nadawana. --codepage=STRONA Uzywa STRONY kodowej DOS przy etykiecie. Domyslnie jest to strona kodowa 850. -r WPISY-KATALOGU-GLOWNEGO Okresla minimalna liczbe pozycji dostepnych w glownym katalogu. Domyslnie jest to 112 lub 224 dla dyskietek oraz 512 dla dyskow twardych. Prosze zauwazyc, ze jest to wartosc minimalna, ktora moze byc zwiekszona przez mkfs.fat ze wzgledu na wyrownanie struktur. Zobacz tez: opcja -a mkfs.fat. -R LICZBA-ZAREZEROWOWANYCH-SEKTOROW Ustawia minimalna liczbe zarezerwowanych sektorow. Format FAT32 wymaga co najmniej 2 zarezerwowanych sektorow, domyslna wartoscia jest 32. W przypadku innych systemow wartoscia domyslna jest 1 (tylko sektor rozruchowy). Prosze zauwazyc, ze jest to wartosc minimalna, ktora moze byc zwiekszona przez mkfs.fat ze wzgledu na wyrownanie struktur. Zobacz tez: opcja -a mkfs.fat. -s SEKTOROW-NA-KLASTER Okresla liczbe sektorow dysku przypadajacych na jeden klaster. Musi byc potega 2, tj. 1, 2, 4, 8, ... 128. -S ROZMIAR-SEKTORA-LOGICZNEGO Okresla liczbe sektorow dysku przypadajacych na jeden klaster. Musi byc potega 2 wieksza lub rowna 512, tj. 512, 1024, 2048, 4096, 8192, 16384 lub 32768. Wartosci wieksze niz 4096 nie sa zgodne ze specyfikacja systemu plikow FAT i nie wszedzie musza dzialac. -v Wypisuje szczegolowe informacje. --offset SEKTOR Zapisuje system plikow do podanego sektora pliku urzadzenia. Opcja jest przydatna przy tworzeniu systemu plikow w obrazie spartycjonowanego dysku, bez koniecznosci uzywania urzadzenia petli zwrotnej. --variant TYP Tworzy system plikow w wariancie TYP. Dozwolone wartosci to: standard i atari (wielkosc liter nie ma znaczenia). Roznice pomiedzy tymi wariantami opisano w rozdziale OPIS. --help Wyswietla podsumowanie opcji i konczy prace. --invariant Uzywa stalych, do danych w innym wypadku tworzonych losowo lub w zaleznosci od czasu, takich jak identyfikator woluminu i czas jego utworzenia. Opcja ta umozliwia uzyskanie identycznych rezultatow przy wielokrotnym uruchomieniu mkfs.fat na tym samym urzadzeniu. Sluzy glownie do testowania mkfs.fat. USTERKI mkfs.fat nie potrafi utworzyc rozruchowych systemow plikow. Z roznych powodow utworzenie takiego systemu plikow nie jest takie proste jak mogloby sie wydawac i mkfs.fat nie bedzie tego wspieral ;) ZOBACZ TAKZE fatlabel(8), fsck.fat(8) STRONA INTERNETOWA Strona internetowa projektu dosfstools znajduje sie w serwisie GitHub . AUTORZY dosfstools napisali: Werner Almesberger , Roman Hodek , i inni. Aktualni opiekunowie to: Andreas Bombe i Pali Rohar . TLUMACZENIE Autorami polskiego tlumaczenia niniejszej strony podrecznika sa: Wojtek Kotwica , Robert Luberda i Michal Kulach Niniejsze tlumaczenie jest wolna dokumentacja. Blizsze informacje o warunkach licencji mozna uzyskac zapoznajac sie z GNU General Public License w wersji 3 lub nowszej. Nie przyjmuje sie ZADNEJ ODPOWIEDZIALNOSCI. Bledy w tlumaczeniu strony podrecznika prosimy zglaszac na adres listy dyskusyjnej . dosfstools 4.2 31 stycznia 2021 r. MKFS.FAT(8)