MC(1) GNU Midnight Commander MC(1) NAZWA mc - wizualny interpetator polecen dla systemow Unixopodobnych UZYTKOWANIE mc [-abcCdfPstuUVx] [-l log] [kat1 [kat2]] [-v plik] OPIS Midnight Commander jest przeszukiwarka katalogow/menedzerem plikow dla systemow Unixopodobnych OPCJE -a Wylacza uzywanie symboli graficznych przy rysowaniu ramek. -b Wymusza wyswietlanie czarno-biale. -c Wymusza wyswietlanie w kolorze, zobacz sekcje Kolory zeby zasiegnac szerszej informacji. -C arg Uzywane do wybierania innego koloru, ktory ma byc obecny w linii polecen. Format argumentu arg jest opisany w sekcji Kolory. -d Wylacza uzywanie myszy. -f Wyswietla wkompilowane sciezki, w ktorych Mindnight Commander szuka swoich plikow. -k Resetuje "miekkie" klawisze do ich standardowych funkcji z termcap/terminfo. Uzyteczne tylko przy terminalach HP, kiedy klawisze funkcyjne nie dzialaja. -l plik Zachowuje logi z serwerow ftp do pliku plik. -P Przy zakonczeniu programu, Midnight Commander wydrukuje na ekranie katalog, w ktorym pracowalismy na koncu; to w polaczeniu z funkcja napisana ponizej pozwoli ci na przegladanie swoich katalogow i automatyczne przejscie do tego, w ktorym byles ostatnio (dziekuje Torbenowi Fjerdingstadowi i Sergeyowi za wklad w te funkcje oraz za kod zrodlowy, ktory wprowadzili w zycie). uzytkownicy basha i zsh: mc () { MC=$HOME/tmp/mc$$-"$RANDOM" %bindir%/mc -P "$@" > "$MC" cd "`cat $MC`" rm "$MC" unset MC; } uzytkownicy tcsh: alias mc 'setenv MC `%bindir%/mc -P *`; cd $MC; unsetenv MC' Wiem, ze ta funkcja moglaby byc krotsza dla basha i zsh, ale male cudzyslowy nie zaakceptowaly by zawieszenia programu kombinacja C-z. -s Wlacza tryb powolnego terminala, w ktorym program nie bedzie rysowal zbyt obciazajacych znakow graficznych oraz wylaczy opcje weryfikacji. -t Uzywane tylko jesli kod byl skompilowany przy uzyciu S-Langa i terminfo: powoduje, ze Midnight Commander bedzie uzywac zmiennej srodowiskowej TERMCAP do pokazywania informacji terminala, zamiast informacji w systemowej bazie typow terminali. -u Wylacza uzywanie rownoleglej powloki (ma sens tylko jesli Midnight Commander byl kompilowany z obsluga rownoleglych powlok). -U Wlacza uzycie jednoczesnego inerpretatora polecen (ma sens tylko jesli Midnight Commander byl zbudowany z ustawieniem powloki w tle jako opcji dodatkowej). -v plik Wlacza wbudowany podglad w celu obejrzenia wybranego pliku plik. -V Wyswietla wersje programu. -x Wymusza wlaczenie trybu xterm. Uzywane kiedy dziala sie na terminalach wyposazonych w opcje xterm (dwa tryby ekranu i mozliwosc wysylania mysza sygnalow wyjscia). -X, --no-x11 Do not use X11 to get the state of modifiers Alt, Ctrl, Shift -g, --oldmouse Force a "normal tracking" mouse mode. Used when running on xterm-capable terminals (tmux/screen). Jesli wybrano, pierwszy katalog uzywany jest do wyswietlenia w pierwszym panelu. Drugi wyswietlany jest w drugim panelu. Opis Ekran Midnight Commandera podzielony jest na cztery czesci. Prawie caly obszar ekranu zajmuja dwa panele. Standardowo przedostatnia od dolu linijka ekranu, przeznaczona jest do wpisywania polecen, a ostatnia pokazuje klawisze funkcyjne. Najwyzszy wiersz jest wierszem menu. Moze on byc niewidoczny, ale pojawia sie zawsze po kliknieciu w najwyzsza linie ekranu, albo po wcisnieciu klawisza F9. Midnight Commander pozwala na ogladanie dwoch paneli w tym samym czasie. Jeden z nich jest panelem aktywnym (podswietlona linia wyboru znajduje sie wlasnie w nim). Niemal wszystkie operacje wykonuje sie na panelu aktywnym. Niektore operacje, jak np. kopiowanie, zmiana nazwy uzywaja jako domyslnego miejsca docelowego katalogu otwartego w panelu nieaktywnym (nie martw sie, zawsze zostaniesz poproszony o potwierdzenie takiej operacji). W celu zasiegniecia szerszych informacji zajrzyj do dzialow Panele katalogow, Lewe i prawe menu oraz Menu plikow. Mozesz wywolywac dowolne komendy systemowe po prostu wpisujac je. Wszystko co piszesz pojawia sie w linii polecen i po nacisnieciu klawisza Enter zostanie wykonane przez Midnight Commandera. Przeczytaj sekcje Linia powloki i Linia wejsciowa klawiszy, zeby nauczyc sie wiecej na ten temat. Obsluga myszy Midnight Commander obsluguje mysz. Modul ten jest uruchamiany wtedy kiedy korzystasz z terminala xterm(1) (dziala nawet wtedy, kiedy laczysz sie przez telnet albo rlogin z innym komputerem z terminala xterm) lub jesli korzystasz z linuksa na konsoli z zainstalowanym serwerem gpm(1). Kiedy klikniesz lewym przyciskiem na panel z katalogami, plik zostanie wybrany jako aktywny; jesli klikniesz prawym przyciskiem zostanie on zaznaczony [lub odznaczony - w zaleznosci od jego aktualnego stanu - dzialanie podobne do klawisza Insert - przyp. tlumacza]. Podwojne klikniecie w plik spowoduje wykonanie pliku, jesli jest on wykonywalny, a jesli rozszerzenie pliku jest rozpoznawane przez Midnight Commander'a i dostepny jest odpowiedni program, jest on uruchamiany. Mozliwe jest rowniez wykonywanie komend przypisanych klawiszom funkcyjnym przez klikniecie w nie. Jesli klikniecie odbedzie sie w rejonie gornej lini panelu z katalogami, zostanie on przewiniety jedna strone wstecz. Podobnie klikniecie na dolna ramke przewija tekst jedna strone do przodu. Ta opcja klikania w ramki dziala rowniez przy przegladaniu pomocy i przy drzewie katalogow. Standardowo czas autopowtorzenia przy klikaniu mysza wynosi 400 milisekund. Te wartosc mozna zmienic edytujac plik ~/.config/mc/ini i zmieniajac parametr mouse_repeat_rate. Jesli uzywasz Midnight Commandera z obsluga myszy, mozesz "przeszczepiac" kawalki tekstow i uzywac standardowych zastosowan myszki (kopiowanie i wklejanie) za pomoca klawisza Shift. Klawisze Niektore komendy Midnight Commandera wywoluje sie kombinacja klawiszy Control (czasem opisywanego jako CTRL lub CTL) lub Meta (opisywanego ALT lub nawet Compose). W tym manualu (pliku pomocy) bedziemy uzywac nastepujacych kombinacji: C- - znaczy: trzymajac klawisz Control nacisnij . Wiec C-f bedzie oznaczac: trzymajac Control, nacisnij f. M- - znaczy, ze trzymajac klawisz Meta lub alt naciskamy . Jesli na twojej klawiaturze nie ma ani klawisza Alt ani Meta, nacisnij ESC, pusc go i wtedy nacisnij [skutek ten sam, acz jednak uzycie troche mniej przyjemne i bardziej skomlikowane - przyp. tlumacza]. Wszystkie linie wprowadzajace Midnight Commandera uzywaja w przyblizeniu tych samych przypisan klawiszy co wersja GNU edytora Emacs. Jest wiele sekcji mowiacych o klawiszach. Ta nastepujaca jest najwazniejsza. Sekcja Menu plikow opisuje skroty klawiszowe do komend pojawiajacych sie w menu plikow. Ta sekcja zawiera funkcje klawiszy. Wiekszosc z tych komend wywoluje jakas akcje przede wszystkim na jednym lub kilku wybranych plikach. Sekcja Panele katalogowe opisuje klawisze, ktore zaznaczaja plik lub pliki jako docelowe do dalszych dzialan (akcja jest najczesciej jedna z tych przedstawionych w menu plikow). Sekcja Komendy linii polecen wypisuje liste klawiszy, ktore sa uzywane do wprowadzania lub edytowania tekstow w wierszu polecen. Wiekszosc z nich kopiuje nazwy, i inne tego typu, z panelu katalogow do linii polecen (zeby uniknac ich przepisywania), lub pozwala zwiedzic historie komend linii polecen. Klawisze linii wejsciowych sa uzywane do edytowania linii na wejsciu (przy wpisywaniu). Oznacza, to ze stosuje sie je zarowno do linii polecen jak do okien dialogowych. Klawisze rozne Jest tu kilka klawiszy, ktore nie kwalifikuja sie do zadnej z wymienionych powyzej grup: Enter. Jesli jest wpisany jakis tekst w linii polecen (na samym dole, pod panelami), to wpisana komenda jest wykonywana. Jesli nic nie jest wpisane, i linia wyboru jest na jakims katalogu, Midnight Commander wykonuje komende chdir(2) (zmiana katalogu) do wybranego katalogu i odswieza zawartosc panelu; jesli linia wyboru jest na pliku wykonywalnym jest on wykonywany. I wreszcie jesli rozszerzenie pliku zgadza sie z oblugiwanym przez programy zewnetrzne, ktore sa obslugiwane prze Midnight Commandera, sa one wywolywane z owym programem. C-l. Od nowa rysuje wszystkie informacje okna Midnight Commandera. C-x c. Uruchamia komende Chmod dla aktualnego pliku lub zaznaczonych plikow. C-x o. Uruchamia komende Chown dla aktualnego pliku lub zaznaczonych plikow. C-x l. Uruchamia komende dowiazywania. C-x s. Uruchamia komende miekkiego dowiazywania. C-x i. Zmienia aktywny panel. C-x q. Przelacza nieaktywny panel w tryb "quick view". C-x !. Wykonuje komende z zewnetrznego panelu. C-x h. Uruchamia komende dodawania katalogow do hotlisty. M-!. Uruchamia komende filtrowanego podgladu, opisanego w sekcji Podglad. M-?. Uruchamia komende szukania pliku. M-c. Wlacza okno dialogowe quick cd (szybkiej zmiany katalogow) C-o. Jesli program jest uruchamiany na konsoli typu Linux lub FreeBSD lub tez na konsoli xterm, pokaze wyjscie ostatnio wykonywanego programu. Jesli uruchomiono Midnight Commandera na konsoli type Linux, MC uzywa zewnetrznego programu (cons.saver) w celu zachowywyania i odzyskiwania informacji na ekranie komputera. Jesli uzycie trybu powloki w tle jest wkompilowane, mozesz nacisnac C-o w dowolnej chwili i zostataniesz przeniesiony z powrotem bezposrednio do glownego okna Midnight Commandera, zeby powrocic do wykonywania aplikacji po prostu nacisnij znow C-o. Jesli masz zawieszona aplikacje wlasnie przez uzycie tego triku, nie bedziesz mogl "odpalac" innych programow spod Midnight Commandera dopoki nie zamkniesz zawieszonego programu. Aby dowiedziec sie czegos na temat polskiech liter w Midnight Commanderze przeczytaj sekcje Polskie litery. Panel Katalogow Sekcja opisuje klawisze, ktore operuja na panelu katalogow. Jesli chcesz wiedziec jak zmienic panele zobacz sekcje Lewe i prawe menu. Tab, C-i. Zmienia aktywny panel. Stary panel staje sie w tym momencie aktywnym panelem, a aktywny staje sie starym. Linia wyboru zmienia swoje polozenia do aktywnego panelu. Insert, C-t. DEPRECATED! Do zaznaczania plikow mozesz uzywac klawisza Insert lub C-t. Zeby odznaczyc plik po prostu zaznacz jakis juz zaznaczony. Insert to tag files you may use the Insert key (the kich1 terminfo sequence). To untag files, just retag a tagged file. M-e to change charset of panel you may use M-e (Alt-e). Recoding is made from selected codepage into system codepage. To cancel the recoding you may select "directory up" (..) in active panel. To cancel the charsets in all directories, select "No translation " in the dialog of encodings. M-g, M-r, M-j. Uzywane do wybierania najwyzszego, srodkowego i najnizszego pliku w panelu. M-t. Przelacza tryb wyswietlania do nastepnego mozliwego. Uzywajac tej opcji latwo jest przejsc szybko z dlugiego do krotkiego trybu wyswietlania jak rowniez do tego zdefiniowanego przez uzytkownika. C- (control-backslash). Pokazuje hotliste katalogow i zmienia katalog do wybranego przez uzytkownika. + (plus). Uzywane do zaznaczania grupy plikow. Midnight Commander zapyta o wyrazenie opisujaca grupe. Jesli opcja Shell Patterns jest wlaczona, typ wyrazen jest bardzo podobny do tego w powloce (* dla zera i wiecej znakow i ? dla jednego znaku). Jesli zas opcja Shell Patterns jest wylaczona, sposob zaznaczania plikow jest zgodny z ustawieniami (zobacz ed(1)).  (backslash). Uzywaj znakow "\" do odznaczania grupy plikow. Jest to przeciwienstwo klawisza plus. strzalka do gory, C-p. Przenosi linie wyboru do poprzedniej pozycji w panelu. strzalka do dolu, C-n. Przenosi linie wyboru do nastepnej pozycji w panelu. home, a1, M-<. Przenosi linie wyboru do pierwszej pozycji w panelu. end, c1, M->. Przenosi linie wyboru do ostatniej pozycji w panelu. PageDown, C-v. Przenosi linie wyboru jedna strone do dolu. PageUp, M-v. Przenosi linie wyboru jedna strone do gory. M-o. Jesli drugi panel jest zwyklym panelem wyswietlajacym i w aktywnym panelu stoisz na katalogu, drugi panel bedzie pokazywac zawartosc akutalnego katalogu (tak jak w Emacsie kombinacja C-o). Jesli nie stoisz na katalogu zawartoscia drugiego katalogu stanie sie katalog o jedno pietro wyzszy od aktualnego. C-PageUp, C-PageDown. Dziala tylko na konsoli typu Linux: wykonuje przejscie do katalogu ".." lub do aktualnie wybranego, w zaleznosci od kombinacji. M-y. Przenosi do poprzedniego katalogu w historii, podobne do klikniecia myszka. '<'. M-u. Przechodzi do nastepnego katalogu w historii, podobne do klikniecie myszka w '>'. M-S-h, M-H. Wyswietla historie katalogow, podobne dzialanie do klikniecia myszka 'v'. Quick search C-s, M-s. Uruchamia szukanie pliku w katalogu na podstawie jego nazwy. Kiedy szukanie jest aktywne, kazde nacisniecie klawisza doda jeden znak do poszukiwania zamiast wypisania go linii polecen. Jesli opcja Show mini-status jest wlaczona, szukany ciag znakow pojawia sie w linii mini-statusu. Kiedy wpisujemy znak, linia wyboru przemieszcza sie do nastepnego pliku zaczynajacego sie od podanych liter. Klawisze backspace lub del moga byc uzywane do poprawiania bledow. Jesli C-s zostanie nacisniete ponownie, Midnight Commander rozpoczyna szukanie nastepnego pliku zaczynajacego sie od podanych znakow. Linia Powloki Ta sekcja opisuje klawisze, ktore sa uzyteczne do efektywniejszego wpisywania podczas podawania komend powloki. M-Enter. Kopiuje nazwe aktualniego wybranego pliku do linii polecen. C-Enter. To samo co M-Enter, dziala tylko na konsoli typu Linux. M-Tab. Wykonuje dokonczenie nazw plikow, komend, zmiennych, uzytkownikow, nazw hostow za Ciebie. C-x t, C-x C-t. Kopiuje nazwy zaznaczonych plikow (lub jesli nie ma zaznaczonych - aktywnego) w aktywnym (C-x t) lub nieaktywnym panelu (C-x C-t) do linii polecen. C-x p, C-x C-p. Pierwsza kombinacja kopiuje pelna sciezke z aktywnego, a druga z nieaktywnego panelu. C-q. Komenda 'quote' (cytuj) moze byc uzywana do wpisywania do wiersza polecen znakow, ktore normalnie przechwytywane sa przez Commandera (tak jak znak '+'). M-p, M-n. Uzywaj tych klawiszy, zeby przegladac historie komend. M-p wyswietla poprzednia, a M-n nastepna komende. M-h. Wyswietla historie aktualnej linii polecen. Podstawowe klawisze ruchu Przegladarka pomocy, podglad plikow i drzewo katalogow uzywaja podobnych klawiszy do przemieszczania. Przez to akceptuja dokladnie te same klawisze. Kazde z nich z reszta traktuja je jako swoje wlasne. Niektore partie Midnight Commandera rowniez uzywaja tych klawiszy, wiec niniejsza sekcja moze byc uzyteczna rowniez dla tych partii. strzalka w gore, C-p. Przechodzi jedna linie wstecz. strzalka w dol, C-n. Przechodzi jedna linie naprzod. Page Up, M-v. Przechodzi jedna strone wstecz. Next Page, Page Down, C-v. Przechodzi jedna strone naprzod. Home, A1. Przechodzi do poczatku. End, C1. Przechodzi na koniec. Przegladarka pomocy i podglad plikow akceptuja nastepujace klawisze (poza tymi opisanymi powyzej). b, C-b, C-h, Backspace, Delete. Przechodzi jedna strone wstecz. klawisz spacji. Przechodzi jedna strone naprzod. u, d. Przechodzi pol strony naprzod lub wstecz. g, G. Przechodzi do poczatku lub do konca. Linia wejsciowa klawiszy Linie wejsciowe (te uzywane w linii komend i w oknach dialogowych), akceptuja nastepujace klawisze: C-a. umieszcza kursor na poczatku linii. C-e. umieszcza kursor na koncu linii. C-b, move-left. przenosi kursor o jedna pozycje w lewo. C-f, move-right. przenosi kursor o jedna pozycje w prawo. M-f. przesuwa kursor o jedno slowo naprzod. M-b. przesuwa kursor o jedno slowo wstecz. C-h, backspace. kasuje poprzedni znak. C-d, Delete. kasuje znak w miejscu kursora (nad nim). C-@. wstawia zaznaczenie do kasowanie (patrz nastepne pozycje). C-w. kopiuje tekst spomiedzy kursora i zaznaczenia do bufora i usuwa go z linii polecen. M-w. to samo co C-w tylko, ze nie usuwa tekstu z linii. C-y. wstawia spowrotem zawartosc wycietego bufora. C-k. wycina tekst od kursora do konca linii. M-p, M-n. Uzywaj tych klawiszy, zeby przegladac historie komend. M-p wyswietla poprzednia, a M-n nastepna. M-C-h, M-Backspace. kasuje jedno slowo wstecz (poprzednie). M-Tab. Wykonuje dokonczenie nazw plikow, komend, zmiennych, uzytkownikow, nazw hostow za Ciebie. Linia menu Linia menu uaktywnia sie kiedy wciskasz klawisz F9 lub kiedy klikasz myszka na najwyzszy wiersz ekranu. Linia menu ma piec podmenu: "left", "file", command", "options" i "right" (po polsku to jest "lewe", "plik", "komendy", "opcje", "prawe"). Lewe i prawe menu pozwalaja ci na modyfikacje wygladu lewego i prawego panelu katalogowego. Menu plik pozwala na wykonanie akcji na aktualnym lub zaznaczonych plikach. Menu komend miesci w sobie mozliwe do wykonania akcje, ktore sa duzo bardziej globalne i nie maja zwiazku z aktualnym i zaznaczonymi plikami. Lewe i prawe menu Wyglad panelu katalogowego moze zostac zmieniony poprzez menu left i right. Tryby wyswietlania (Listing modes) Tryby wyswietlania sa uzywane do zmienia ustawien przy wyswietlaniu. Dostepne sa cztery rozne tryby: Full, Brief, Long i User. Tryb "Full" pokazuje nazwe, rozmiar i czas modyfikacji pliku. Tryb "Brief" pokazuje tylko nazwe pliku i ma dwie kolumny (dzieki temu moze pokazywac nawet dwa razy wiecej niz inne tryby). Tryb "Long" jest podobny do wyniku polecenia ls -l. Zabiera on szerokosc calego ekranu. Jesli wybierzesz tryb "user" (uzytkownika), bedziesz mogl wybrac wlasny sposob wyswietlania. Tryb uzytkownika musi zaczynac sie od okreslenia wielkosci panelu. Moze to byc "half" (pol) lub "full" (caly) i okresla, czy ma byc widoczny jeden duzy panel na caly ekran czy dwa mniejsze. Po rozmiarze panelu mozesz wlaczyc tryb dwoch kolumn panelu. Robi sie to dodajac liczbe "2" do tekstu formatu. Po tym wpisujesz juz nazwy pol z podaniem opcjonalnej wielkosci. Wszystkie mozliwe pola jakich mozesz uzyc to: name wyswietla nazwe pliku. size wyswietla wielkosc pliku. bsize jest alternatywa dla format size. Wyswietla rozmiar plikow, a dla katalogow po prostu wyswietla tekst "SUB-DIR" lub "UP--DIR". type wyswietla jednoznakowy opis typu pliku. Ten znak jest taki sam co ten wyswietlany prze komende ls z flaga -F. Wyswietlana jest gwiazdka dla plikow wykonywalnych, ukosnik dla katalogow, malpa (@) dla dowiazan, znak rownosci dla gniazd, minus dla urzadzen niestniejacych, znak plus dla urzadzen istniejacych, pionowa kreske (|) dla kolejek FIFO, tylde dla dowiazan symbolicznych, i wykrzyknik dla dowiazan wskazujacych na nieistniejacy plik. mark Gwiazdka jesli plik jest zaznaczony, spacja jesli nie jest. mtime czas ostatniej modyfikacji pliku. atime czas ostatniego dostepu do pliku. ctime czas utworzenia pliku. perm tekst reprezentujacy aktualne uprawnienia do pliku. mode wartosc (cyfrowa) przedstawiajaca prawa do pliku. nlink liczba dowiazan do pliku. ngid GID (numeryczny). nuid UID (numeryczny). owner wlasciciel pliku. group grupa pliku. inode numer i-wezla pliku. Mozesz rowniez uzywac nastepujacych znakow dla zmiany wyswietlania: space spacja w formacie wyswietlania. | Ten znak jest uzywany w celu dodania pionowej linii od formatu wyswietlania. Zeby wymusic szerokosc pola, po prostu dodaj ':' a potem ilosc znakow jakie chcesz zeby mialo pole. Jesli numer zaczyna sie od '+', to szerokosc nie moze byc mniejsza od podanej, jesli program zobaczy, ze jest jeszcze troche miejsca na ekranie, rozszerzy to pole. Na przyklad tryb Full wyswietla w formacie: half type name | size | mtime A format Long wyswietla w formacie: full perm space nlink space owner space group space size space mtime space name A to jest calkiem ladny tryb uzytkownika: half name | size:7 | type mode:3 Panele moga byc rowniez przestawione do nastepujacych trybow: Info Tryb info wyswietla informacje o aktualnie zaznaczonym pliku i (jesli to mozliwe) o systemie plikow. Tree (drzewo) Widok drzewa jest calkiem podobny do widoku Drzewa katalogow. Zobacz te sekcje jesli chcesz sie dowiedziec czegos na ten temat. Quick View W tym trybie, panele zostana przelaczone w tryb zredukowanego podgladu wyswietlajacego zawartosc aktualnego pliku. Jesli zaznaczysz panel (klawiszem tab lub myszka), bedziesz mial dostep do wiekszosci komend podgladu. Porzadek sortowania (Sort order...) Istnieje osiem porzadkow sortowania. Przez: nazwe, rozszerzenie, date modyfikacje, date odczytu, date zmiany, rozmiar, numeru i-wezla i niesortowane. Porzadek sortowanie mozesz wybrac w oknie dialogowym porzadku sortowania. Mozliwe jest rowniez wybranie porzadku wstecznego (od tylu). Standardowo, katalogi sa sortowane przed plikami, ale moze to byc zmienione przez opcje Mix all files (mieszaj wszystkie pliki). Filtry (Filter...) Komenda filtra pozwala ci na podanie rozszerzenia, ktore musi byc spelnione, zeby pliki byly widoczne (na przyklad *.tar.gz). Niezaleznie od filtru katalalogi i dowiazania do katalogow sa zawsze pokazywane. Odswiez (Reread) Komenda odswiez odswieza widok wszystkich plikow w katalogow. Jest to uzyteczne jesli inny proces stworzyl lub usunal jakis pliki. Jesli uzyles panelu zewnetrznego, wszystkie informacje zostana przywrocone do prawdziwego stanu. Menu plikow (File menu) Midnight Commander uzywa klawiszy F1 - F10 jako skrotow klawiszowych do komend wystepujacych w menu plikow. Na terminalach bez funkcji klawiszowych (F1 - F10) mozna uzywac kombinacji klawisza Escape i numeru ( odpowiednio 1 dla F1, 2 dla F2 itd. ) Menu plikow ma nastepujace komendy (skroty klawiszowe umieszczone sa na dole ekranu): Pomoc (F1) Wywoluje wbudowana przegladarke plikow pomocy. Wewnatrz niej mozna uzywac klawisza Tab zeby przejsc do nastepnego dowiazania, Enter zeby przejsc do wybranego dowiazania. Klawisze Spacji i Backspace sa uzywane do poruszania sie naprzod i wstecz na stronach pomocy. Nacisnij klawisz F1 zeby uzyskac pelna liste dostepnych klawiszy w pomocy. Menu (F2) Wywoluje menu uzytkownika. Menu uzytkownika jest latwym w uzyciu narzedziem sluzacym do obslugi zewnetrznych programow i dodatkowych opcji Midnight Commandera. Podglad (F3, Shift-F3) Wlacza podglad aktualnie wybranego pliku. Standardowowo wywolywany jest wbudowany podglad plikow, ale jesli opcja "Use internal view" jest wylaczona, wywolywany jest zewnetrzny program do pogladu, wskazywany przez zmienna PAGER. Jesli jednak zmienna PAGER nie zostala jeszcze zdefiniowana, wywolywana jest komenda "view". Jesli uzyjesz kombinacji klawiszy Shift-F3, poglad zostanie wywolany bez jakiegokolwiek formatownia pliku. Filtrowany podglad (M-!) Ta kombinacja klawiszy oczekuje na komende i jej argument (argumentem standardowo jest wybrany aktualnie plik), cale wyjscie programu przekierowywane jest do pliku, ktory zostaje automatycznie wyswietlony na ekranie w trybie podgladu. Edycja (F4) Aktualnie ta komenda wywoluje edytor vi(1) lub edytor wybrany w zmiennej srodowiskowej, lub wbudowany wewnetrzny edytor plikow jesli opcja use_internal_edit jest wlaczona. Kopiuj (F5) Wlacza okno dialogowe, w ktorym standardowo znajduje sie sciezka do katalogu w nieaktywnym panelu, po czym kopiuje aktualny plik (lub wybrane jesli wybrano jakiekolwiek) do katalogu, ktory wybralismy w oknie dialogowym. Space for destination file may be preallocated relative to preallocate_space configure option. Podczas procesu kopiowania mozesz go w kazdej chwili przerwac wciskajac C-c lub Esc. Zeby dowiedziec sie czegos wiecej na temat jokerow w sciezce zrodlowej (ktorymi najczesciej beda * lub ^\(.*\)$) i innych mozliwych okreslen w katalogu docelowym zobacz kategorie Maski kopiowania/przenoszenia Na niektorych systemach mozliwe jest kopiowanie w tle, robi sie to klikajac na przycisk backgorund (lub naciskajac kombinacje M-b w oknie dialogowym). Background Jobs jest uzywane do kontrolowania prac w tle. Link (C-x l) Tworzy sztywne dowiazanie do aktualnego pliku. SymLink (C-x s) Tworzy symboliczne dowiazanie do aktualnego pliku. Dla tych, ktorzy nie wiedza co to jest dowiazanie: tworzenie dowiazania do pliku jest tak jak kopiowanie pliku, z tym tylko, ze zarowno plik zrodlowy i docelowy reprezentuja ten sam plik. Na przyklad, jesli edytujesz jeden z tych plikow, zmiany, ktore czynisz pojawiaja sie w obu plikach. Niektorzy mowia na dowiazania aliasy lub skroty. Twarde dowiazanie wydaje sie byc prawdziwym plikiem. Po stworzeniu go nie ma mozliwosci rozroznienia, ktory z plikow jest oryginalny, a ktory jest dowiazaniem. Jest bardzo ciezko zauwazyc, ze wskazuja one na ten sam plik. Uzywaj dowiazan twardych wtedy kiedy nie chcesz tego wiedziec. Dowiazanie symboliczne jest tylko odwolaniem do oryginalnego pliku. Jesli ten plik zostanie wyrzucony, dowiazanie stanie sie bezuzyteczne. Jest calkiem latwo zauwazyc, ze pliki odnosza sie w gruncie rzeczy do tego samego. Midnight Commander pokazuje znak "@" przed nazwa pliku jesli jest dowiazaniem symbolicznym do innych (poza katalogami, przed ktorymi pokazuje tylde (~)). Oryginalny plik wskazywany przez dowiazanie jest pokazywany w linii mini-statusu, jesli opcja Show mini-status jest wlaczona. Uzywaj dowiazan symbolicznych, jesli chcesz unikac problemow z rozpoznawaniem twardych dowiazan. Zmiana nazwy/przeniesienie (F6) Wlacza okno dialogowe, gdzie standardowo wpisana jest nazwa katalogu w nieaktywnym panelu, i przenosi aktualnie wybrany plik (lub zaznaczone jesli choc jeden jest zaznaczony) do katalogu wpisanego w oknie dialogowym. Podczas procesu przenoszenia mozesz uzyc kombinacji klawiszy C-c lub ESC, zeby przerwac operacje. Po wiecej szczegolow zobacz operacje Kopiuj opisana powyzej. Wiekszosc rzeczy jest calkiem podobna. Na niektorych systemach mozliwe jest przenoszenie w tle, robi sie to klikajac na przycisk background (lub naciskajac kombinacje M-b w oknie dialogowym). Background Jobs jest uzywane do kontrolowania prac w tle. Utworz katalog (F7) Wlacza menu dialogowe i zaklada katalog o podanej nazwie Kasuj (F8) Kasuje aktualnie wybrany lub zaznaczone pliki w aktywnym panelu. Podczas procesu mozesz nacisnac C-C lub Esc zeby przerwac operacje. [skasowane pliki nie beda jednak odzyskane - przyp. tlumacza]. Zaznacz grupe (+) Uzywane do zaznaczania grupy plikow. Midnight Commander bedzie zadal tekstu opisujacego grupe plikow. Jesli opcja Shell Patterns jest wlaczona, tekst bedzie traktowany jako globalny dla interpretatora (* oznacza zero lub wiecej znakow a ? oznacza jeden znak). Jesli opcja Shell Patterns jest wylaczona, wtedy zaznaczanie plikow jest robione z zastosowaniem norm zewnetrznych (zobacz ed (1)). Odznacz grupe (\) Uzywane do odznaczania grupy plikow. Jest przeciwienstwem komendy Zaznacz pliki. Wyjdz (F10, Shift-F10) Zamyka Midnight Commandera. Shift-F10 jest uzywany jesli uzywasz "wrappera" powloki. Shift-F10 nie przeniesie cie do katalogu, w ktorym byles ostatnio w Midnight Commanderze, zamiast tego przejdzie do katalogu, z ktorego uruchomiles program. Szybka zmiana katalogow (Quick cd) M-c Ta komenda jest bardzo uzyteczna, jesli masz juz pelna linie polecen, a chcesz przejsc do innego katalogu. Uruchamia ona male okno dialogowe, w ktorym podajesz to co po normalnej komendzie cd po czym naciskasz Enter. Wszystkie opcje sa dokladnie takie same jak we wbudowanej komendzie cd. Menu komend (Command Menu) Komenda drzewo katalogow (Directory tree) pokazuje drzewo katalogow. Komenda "Find file" szuka pliku spelniajacego podane warunki, natomiast komenda "Swap panels" zamienia zawartosci obu paneli. Komenda "Panels on/off" pokazuje wyjscie ostatniej komendy interpetatora polecen. Dziala ona tylko na terminalach typu Linux lub FreeBSD. Komenda porownywania katalogow (Compare directories) (C-x d) porownuje zawartosci panelu katalogowego z drugim. Mozesz potem uzyc Kopiuj (F5) zeby stworzyc dwa dokladnie identyczne panele. Metoda "quick" porownuje tylko i wylacznie rozmiary plikow i ich daty. Metoda "thorough" porownuje pliki bajt po bajcie. Ta metoda dziala tylko wtedy kiedy komputer obsluguje wywolanie mmap(2). Metoda "size-only" zwraca uwage tylko na rozmiar plikow. Nie ma dla niej zadnego znaczenia czy plik ma inna date lub zawartosc, liczy sie tylko rozmiar. Komenda historii komend (Command history) pokazuje liste wpisanych komend. Ta, ktora wybierzesz, jest kopiowana do linii polecen. Do historii komend mozna miec dostep rowniez przy uzyciu kombinacji M-p lub M-n. Komenda hotlisty katalogow (Directory hotlist) (C-\) pozwala na zmienianie katalogow do tych najczesciej uzywanych duzo szybciej. Komenda panelu zewnetrznego (External panelize) pozwala na wykonywania programow zewnetrznych i ustawienia zawartosci paneli na to co zwrocila wywolana komenda. Komenda edycji rozszerzen plikow (Edit Extension File) pozwala na wlasny wybor programow, ktore maja byc uzywane do wykonywania plikow z podanymi rozszerzeniami. Komenda edycji pliku menu (Edit Menu File) moze byc uzywana do edytowania menu uzytkownika (tego, ktore pojawia sie po nacisnieciu kombinacji F2). Drzewo katalogow (Directory Tree) Mozesz wybierac katalogi z drzewa katalogow i Midnight Commander przejdzie do wybranego przez Ciebie katalogu. Sa dwa sposoby wywolywania drzewa. Prawdziwa komenda drzewa katalogow jest dostepna z menu komend. Inna metoda jest wybranie drzewa z menu "lewego" badz "prawego". Zeby nie miec zbyt duzych opoznien Midnight Commander skanuje tylko mala ilosc katalogow (te potrzebna w danej chwili). Jesli jakiegos katalogu nie widac przejdz do jego katalogu nadrzednego i nacisnij C-r (lub F2). Mozesz uzywac nastepujacych klawiszy: Generalne klawisze ruchu sa akceptowane. Enter. W drzewie katalogow, wychodzi z trybu drzewa i przechodzi znow do trybu zwyklego panelu. W podgladzie drzewa zmienia katalog w drugim panelu i zostaje w trybie podgladu drzewa w panelu aktywnym. C-r, F2 (Rescan). Odswieza aktualny katalog. Uzywane jesli drzewo nie jest juz aktualne. Nie pokazuje katalogow, ktore juz istnieja lub pokazuje te, ktorych juz nie ma. F3 (Forget). Usuwa aktualny katalog z drzewa katalogow. Uzywaj tego jesli chcesz usunac "smiecace" i niepotrzebne katalogi z wyswietlania. Zeby byly one znow widoczne wystarczy nacisnac F2. F4 (Static/Dynamic). Przelacza pomiedzy dynamicznym (standardowo) i statycznym trybem nawigacji. W trybie statycznym mozesz uzywac strzalek do dolu i do gory do wybierania katalogu. Wszystkie zwiedzone katalogi sa widoczne. W trybie dynamicznym mozesz uzywac strzalek w celu wybrania rownorzednego katalogu, strzalki w lewo zeby dostac sie do katalogu domowego, strzalki w prawo w celu dostania sie do katalogu podrzednego. Widoczne jest tylko najbardziej aktualne drzewo katalogow. Drzewo zmienia sie wiec dynamicznie podczas twojego przemieszczania. F5 (Copy). Kopiuje katalog. F6 (RenMov). Przenosi katalog. F7 (Mkdir). Tworzy nowy katalog ponizej aktualnego. F8 (Delete). Kasuje katalog z systemu plikow. C-s, M-s. Szuka natepnego katalogu spelniajacego podane warunki szukania. Jesli taki nie istnieje te klawisze spowoduja przemieszczenie sie o jedna linie w dol. C-h, Backspace. Kasuje ostatni znak w ciagu znakow do poszukiwania. Jakikolwiek inny klawisz. Dodaje klawisz do ciagu znakow do szukania i przenosi do najblizszego katalogu, ktorego nazwa zaczyna sie od tych znakow. W podgladzie drzewa musisz najpierw uaktywnic szukanie naciskajac C-s. Ciag szukajacy jest pokazywany w linii mini-statusu. Nastepujace klawisze sa dostepne tylko w drzewie katalogow. Nie dzialaja one w pogladzie katalogow. F1 (Help). Wywoluje podglad pomocy i pokazuje te sekcje. Esc, F10. Wychodzi z drzewa. Nie zmienia katalogow. Mysz jest obslugiwana. Podwojne klikniecie ma znaczenie identyczne do klawisza Enter. Zobacz rowniez sekcje Obsluga myszy. Znajdz plik (Find File) Komenda znajdz plik najpierw pyta sie o startowy katalog do przeszukiwania i o nazwe pliku, ktory ma byc znaleziony. Wciskajac przycisk "Tree" (drzewo) mozesz wybrac katalog startowy z drzewa katalogow. Pole trzecie akceptuje wszystkie wyrazenia podobne do tych w egrep(1). Oznacza to, ze musisz rozpoczynac znaki o specjalnym znaczeniu kombinacja "\" np. szukajac "strcmp (" bedziesz musial wpisac "strcmp \(" (bez cudzyslowow oczywiscie). Mozesz zaczac przeszukiwanie naciskajac przycisk Ok. Podczas szukania mozesz zatrzymac proces przy uzyciu przycisku Stop i kontynuowac po nacisnieciu Startu. Mozesz przegladac liste znalezionych plikow za pomoca strzalek do dolu i do gory. Komenda Chdir przejdzie do katalogu aktualnie wybranego. Przycisk Again zapyta sie o nowe parametry do szukania (rozpocznie proces od nowa). Przycisk Quit konczy przeszukiwanie. Przycisk Panelize umiesci znalezione pliki w aktywnym panelu katalogowym tak, ze bedziesz mogl wykonywac na nich standardowe czynnosci (podglad, kopiowanie, przenoszenie, kasowanie itp.). Po spanelizowaniu wystarczy nacisnac C-r zeby powrocic do normalnego trybu. Mozliwe jest posiadanie listy katalogow, ktorych szukanie plikow nie powinno uwzgledniac (na przyklad mozesz chciec ominac przeszukiwanie CDROMu i innych podmontowanych systemow plikow). Katalogi do omijania powinny byc umieszczone w zmiennej ignore_dirs w sekcji FindFile twojego pliku ~/.config/mc/ini. Skladowe katalogow powinny byc oddzielone od siebie przez sredniki, to jest przyklad: [FindFile] ignore_dirs=/cdrom:/nfs/wuarchive:/afs Mozesz wolec uzywac panelu zewnetrznego do wykonywania niektorych operacji. Szukanie pliku jest dobre tylko dla prostych zapytan. Uzywajac panelu zewnetrznego mozesz dokonywac tak skomplikowanych wyszukiwan jak tylko pragniesz. Panel zewnetrzny Panel zewnetrzny pozwala ci na wykonywanie zewnetrznych programow i ogladanie ich wyjscia jako zawartosci aktywnego panelu. Na przyklad, jesli chcesz aby w aktywnym panelu wyswietlone zostaly wszystkie dowiazania w aktywnym katalogu, mozesz uzyc panelu zewnetrznego i nastepujacej komendy: find . -type l -print Zanim komenda zakonczy dzialanie, zawartosc katalogow nie bedzie juz dluzej zawartoscia aktualnego katalogu, ale wszystkie pliki beda symbolicznymi dowiazaniami. Jesli chcesz wyswietlic wszystkie pliki, ktore sciagnales ze swoich serwerow ftp, mozesz uzyc tej komendy awk zeby wypisac nazwe pliku z logow transferu: awk '$9 ~! /incoming/ { print $9 }' < /var/log/xferlog Mozesz zapisac sobie czesto uzywane komendy pod jakas nazwa, po to zeby moc ich potem uzywac duzo latwiej. Robisz to po prostu wpisujac komende w linii wejsciowej, a potem naciskajac przycisk Add. Potem wpisujesz nazwe, pod jaka ta komenda ma byc widoczna. Nastepnym razem po prostu wybierasz te komende z listy i nie musisz juz wpisywac jej ponownie. Hotlist Hotlista katalogow pokazuje nazwy katalogow wprowadzonych do hotlisty. Midnight Commander zmieni miejsce do tego, ktore wskazuje nazwa katalogu. Z hotlisty mozesz wyrzucac juz dodane pozycje par nazw/wskazan i dodawac nowe. Dla dodawania mozesz wykorzystac kombinacje (C-x h), ktora dodaje sciezke aktualnego katalogu do hotlisty. Uzytkownik musi tylko podac pod jaka nazwa ma byc ten katalog widoczny. Powoduje to przechodzenie do czesciej przegladanych katalogow znacznie szybciej. Mozesz uzywac ciagle wartosci CDPATH opisanej w sekcji Wewnetrzne przemieszczanie. Edycja rozszerzen pliow (Edit Extension File) Ta komenda wywola twoj edytor na plik ~/.config/mc/mc.ext.ini. If this file does not exist and you are not root, it will be copied from /etc/mc/mc.ext.ini. If you are root, you can choose the file to edit: user's ~/.config/mc/mc.ext.ini or system-wide /etc/mc/mc.ext.ini. The format of this file is described in detail in it. PP Prace w tle (Background jobs) Pozwalaja ci one kontrolowac status jakichkolwiek procesow wykonywanych w tle przez Midnight Commandera (tylko operacje kopiowania i przenoszenia, moga byc wykonywane w tle). Z tego menu mozesz zastopowac, zresetowac i "zabic" proces w tle. Edycja menu uzytkownika (Edit Menu File) Menu uzytkownika jest bardzo uzytecznym menu, ktore moze byc tworzone w sposob dowolny, przez uzytkownika. Kiedy tylko probujesz cos zrobic przy uzyciu tego menu, ladowany jest plik .mc.menu z aktualnego katalogu, ale tylko wtedy kiedy jest on w posiadaniu uzytkownika lub roota i mamy do niego prawa zapisu. Jesli takiego nie ma probuje sie z plikiem ~/.config/mc/menu z tymi samymi zalozeniami, jesli jego tez nie ma - uzywa sie standardowego pliku systemowego, ktory znajduje sie w /usr/share/mc/mc.menu. Format pliku z menu uzytkownika jest bardzo prosty. Linie zaczynajace sie od czegokolwiek innego niz spacja lub tabulacja, sa traktowane jako wtyczki do menu (aby moc uzywac ich potem jako goracych klawiszy, dobrze jest aby pierwszy znak byl litera). Wszystkie linie zaczynajace od spacji lub tabulacji, sa komendami, ktore maja byc wykonane jesli wtyczka zostanie wybrana. Kiedy opcja zostaje wybrana, wszystkie komendy nalezace do tej opcji kopiowane sa do pliku w katalogu tymczasowym (najczesciej do /usr/tmp), a potem plik jest wykonywany. Pozwala to uzytkownikowi wkladac normalne konstrukcje powloki do konstrukcji kodu wykonywanego. Po wiecej informacji zobacz, uzywania makr. To jest przykladowy plik mc.menu: A Wyrzuc aktualny plik. od -c %f B Stworz raport o bledzie i wyslij do roota. I=`mktemp ${MC_TMPDIR:-/tmp}/mail.XXXXXX` || exit 1 vi $I mail -s "Blad Midnight Commandera" root < $I rm -f $I M Przeczytaj poczte. emacs -f rmail N Przeczytaj grupe dyskucyjna. emacs -f gnus J Skopiuj rekursywnie caly aktualny katalog. tar cf - . | (cd %D && tar xvpf -) = f *.tar.gz | f *.tgz & t n X Zdekompresuj skompresowany plik tar. tar xzvf %f Standardowe warunki Kazda opcja moze byc opatrzona w warunki. Warunek musi zaczynac sie od pierwszej kolumny i od znaku '='. Jesli warunek jest prawdziwy, opcja stanie sie opcja domyslna. Skladnia warunku: = lub: = | ... lub: = & ... Warunek jest jednym z nastepujacych: f aktualny plik zgodny z wzorcem? F plik w drugim panelu zgodny z wzorcem? d aktualny katalog spelniajacy wzorzec? D katalog w drugim panelu spelniajacy wzorzec? t aktualny pliku typu typ? T plik w drugim panelu typu typ? ! zaprzeczenie warunku Wzorzec jest normalnym wzorcem powloki lub wyrazeniem, podobnym do wzorca powloki. Mozesz zmienic globalne ustawienia wzorcow powloki piszac "shell_patterns=x" w pierwszej linii menu uzytkownika (x jest rowne 0 lub 1). Typ jest jednym lub wiecej z podanych znakow: n nie katalog r zwykly plik d katalog l dowiazanie c specjalny znak b specjalny blok f fifo s gniazdo x wykonywalny t zaznaczony Na przyklad 'rlf' oznacza zwykly plik, dowiazanie lub fifo. Typ 't' jest troche odmienny poniewaz dotyczy panelu a nie pliku. Warunek '=t t' jest prawdziwy jesli sa jakies zaznaczone pliki w aktywnym panelu, a falszywy jesli nie ma. Jesli warunek rozpoczyna sie od '=?' zamiast '=' droga przechodzenia przez warunki bedzie pokazywana za kazdym razem kiedy warunek bedzie obliczany [przydatne do wyszukiwania bledow - przyp. tlumacza]. Warunki sa obliczane od lewej do prawej. Oznacza to, ze = f *.tar.gz | f *.tgz & t n jest liczone tak samo jak ( (f *.tar.gz) | (f *.tgz) ) & (t n) To jest prosty przyklad zastosowania tych warunkow: = f *.tar.gz | f *.tgz & t n L Listuje zawartosc skompresowanego archiwum tar gzip -cd %f | tar xvf - Warunki dodania Jesli warunek rozpoczyna sie od znaku '+' (lub '+?') zamiast od '=' (lub '=?') jest to warunek dodania. Jesli warunek jest prawdziwy, opcja menu bedzie dolaczona do menu. Jesli nie jest prawdziwy, nie bedzie ona w nim zawarty. Mozesz laczyc ze soba standardowe i dodane warunki zaczynajac warunek od kombinacji '+=' lub '=+' (lub '+=?' lub '=+?' jesli chcesz zobaczyc trase bledow). Jesli chcesz uzyc roznych warunkow, dodanego i standardowego, mozesz poprzedzic wpis menu dwoma wierszami warunkowymi. Jednym zaczynajacym sie od znaku '+', a drugim od '='. Wszelkie komentarze rozpoczynaja sie od znaku '#'. Menu opcji (Options Menu) Midnight Commander ma niektore opcje, ktore moga byc wlaczane lyb wylaczane w roznych oknach dialogowych z tego menu. Opcja jest wlaczona jesli widnieje przed nia gwiazdka lyb "x". Komenda Configuration wlacza okno dialogowe, z ktorego mozesz zmienic wiekszosc ustawien Midnight Commandera. Menu Layout pozwala na zmiane wielu ustawien, ktore maja znaczacy wplyw na to jak MC bedzie wygladal na ekranie. Menu Confirmation wlacza okno dialogowe, w ktorym mozesz ustawic przy wykonaniu ktorych operacji chcesz byc pytany o potwierdzenie. Menu Display bits pozwala okreslic jakiego typu znaki twoj terminal jest w stanie wyswietlic. Menu Learn Keys pokazuje okno dialogowe, w ktorym mozesz poznac ktore klawisze nie dzialaja i w razie problemow naprawic to. Menu Virtual FS pokazuje okno, w ktorym mozesz zmienic niektore ustawienia dotyczace systemow VFS. Komenda Save Setup zachowuje wszystkie ustawienia z menu Lewego, Prawego i Opcji. Konfiguracja Opcje w tym oknie sa podzielone na trzy grupy: opcje panelu (Panel Options), zatrzymaj po uruchomieniu (Pause after run) i inne opcje (Other Options). Opcje panelu Show Backup Files. Standardowo Midnight Commander nie wyswietla plikow konczacych sie znakiem '~' (tak jak komenda ls -B w wersji GNU). Show Hidden Files. Standardowo Midnight Commander wyswietla wszystkie pliki zaczynajace sie od kropki (tak jak ls -a). Mark moves down. Standardowo kiedy zaznaczasz plik (zarowno przy klawisze Insert) linia wyboru przenosi sie o jedno w dol. Drop down menus. Kiedy ta opcja jest wlaczona, kiedy naciskasz klawisz F9 menu bedzie aktywowane, w przeciwnym wypadku zostaniesz tylko przeniosiony do tytulow w tym menu i bedziesz musial wybrac opcje recznie przy uzyciu strzalek badz tez przy uzyciu pierwszej litery z nazwy konkretnego menu. Mix all files. Jesli ta opcja jest wlaczona, wszystkie pliki i katalogi sa pomieszane razem. Jesli zas jest wylaczona, katalogi (i dowiazania do nich), sa listowane na poczatku a pozostale pliki dopiero za nimi. Fast directory reload. Standardowo ta opcja jest wylaczona. Jesli ja wlaczysz Midnight Commander bedzie uzywal triku do sprawdzenia czy zawartosc katalogu sie zmienila. Trik polega na tym, ze sprawdza sie i-wezel katalogu i jesli sie on zmienil to katalog jest ladowany na nowo. Oznacza to przeladowywanie zawartosci panelu tylko wtedy, kiedy tworzysz lub kasujesz pliki. Jesli robisz inne zmiany (rozmiaru, wlasciciela, uprawnien, grupy itp.) bedziesz musial recznie przeladowac widok (np. uzywajac kombinacji klawiszy C-r). Zatrzymaj po uruchomieniu Po wykonaniu komendy, Midnight Commander moze zrobic pauze, po to abys mogl spokojnie przejrzec wyjscie ostatniej komendy. Sa trzy mozliwe wartosci dla tej zmiennej: Nigdy (Never) Oznacza, ze nie chcesz widziec wyjscia twojej komendy. Jesli uzywasz termianala typu Linux lub FreeBSD czy tez xterm, bedziesz mogl jednak zobaczyc jej wyjscie naciskajac C-o. On dumb terminals Bedziesz mial pauze po uruchomieniu na terminalach, ktore nie sa w stanie pokazywac widoku ostatniej komendy (na wszystkich terminalach, ktore nie sa xtermami lub Linux). Zawsze (Always) Program zatrzyma sie po wykonaniu kazdej z twoich komend. Inne opcje Operacje weryfikacji (Verbose operation). Przelacza czy podczas kopiowania, kasowania, przenoszenia plikow ma byc pokazywane okno dialogowe pokazujace stopien zaawansowania. Jesli masz powolny terminal, mozesz chciec wylaczyc weryfikacje. Jest to wykonywane automatycznie za ciebie jesli twoj terminal jest wolniejszy niz 9600 bps. Zliczaj wszystko (Compute totals). Jesli ta opcja jest wlaczona, Midnight Commander zlicza wszytkie bajty plikow, ktore sa przeznaczone do kopiowania, przenoszenia, kasowania. Spowoduje to wyswietlanie duzo bardziej zaawansowanego wskaznika postepu w zamian zmiejszajac troche predkosc. Ta opcja nie ma zadnego znaczenia jesli opcja Verbose operation jest wylaczona. Wzorce powloki (Shell patterns). Standardowo komendy zaznacz (Select), odznacz (Unselect), i filtruj (Filter) beda uzywac wyrazen takich samych jak powloka. Oznacza to, ze gwiazdka oznacza zero lub wiecej znakow, znak zapytania dokladnie jeden znak, a kazdy inny znak sam siebie. Jesli ta opcja jest wylaczona, stosowane sa te, ktorych uzywa w komenda ed(1). Auto Save Setup. Jesli ta opcja jest wlaczona, kiedy wychodzisz z Midnight Commandera konfiguracja MC zostanie zachowana automatycznie (bez pytania) do pliku ~/.config/mc/ini. Auto menus. Jesli ta opcja jest wlaczona, menu uzytkownika bedzie wlaczone na starcie. Uzyteczne do budowania menu dla nie unixowcow. Uzywaj wewnetrznego edytora (Use internal editor). Jesli ta opcja jest wlaczona, do edycji plikow uzywany jest wbudowany edytor plikow. Jesli ta opcja jest wylaczona, uzywany bedzie edytor wybrany w zmiennej EDITOR. Jesli zaden edytor nie zostal wybrany, uzywany bedzie vi(1). Zobacz sekcje Wewnetrzny edytor plikow. Uzywaj wewnetrznego podgladu (Use internal viewer). Jesli ta opcja jest wlaczona, wbudowany podglad pliku jest uzywany do ogladania pliku. Jesli ta opcja jest wylaczona, uzywany jest podglad wybrany w zmiennej PAGER. Jesli zaden podglad nie zostal wybrany, wywolywana jest komenda view. Zobacz sekcje Wbudowany podglad plikow. Dokanczanie: pokaz wszystkie (Complete: show all). Standardowo Midnight Commander pokazuje wszystkie mozliwe dokonczenia jesli jest ich wiecej, kiedy nacisniesz drugi raz klawisz M-Tab, za pierwszym razem, po prostu dokancza to na ile mozna i wydaje krotki dzwiek. Jesli chcesz widziec wszystkie mozliwosci po pierwszym nacisnieciu M-Tab wlacz te opcje. Obrotowy myslnik (Rotating dash). Jesli ta opcja jest wlaczona, Midnight Commander bedzie pokazywal obracajacy sie myslnik w lewym gornym rogu, jesli bedzie akurat w trakcie wykonywania jakiegos procesu. Lynx-like motion. Jesli ta opcja jest wlaczona, mozesz uzywac strzalek przemieszczenia zeby automatycznie zmieniac katalog jesli aktualnie wybrany katalog jest podkatalogiem, a linia polecen jest pusta. Standardowo ta opcja jest wylaczona. Dowiazania podazajace cd (Cd follows links). Ta opcja, jesli jest wlaczona, zmusza Midnight Commandera zeby podazal za lancuchem katalogow przy zmienianiu go w panelu czy za pomoca komendy cd. To jest standardowe zachowanie basha. Jesli jest wylaczona, Midnight Commander podaza za prawdziwa struktura katalogow, wiec cd .. jesli wszedles do katalogu poprzez dowiazanie, przeniesie cie do prawdziwego katalogu na dysku, a nie tam gdzie wskazywalo dowiazanie. Bezpieczne kasowanie (Safe delete). Jesli ta opcja jest wlaczona, nieumyslne kasowanie plikow stanie sie duzo trudniejsze. Standardowy wybor w linii potwierdzenia zmienia sie z "Yes" na "No". Standardowo ta opcja jest wylaczona. Wyglad (Layout) Meny wyglad pozwala ci na rozne warianty zmieniania ogolnego wygladu zewnetrznego ekranu. Mozesz wybrac, czy linia menu, linia polecen, linia hintow (pomocy) i linia klawiszy funkcyjnych maja byc widoczne. Na konsolach typu Linux lub FreeBSD mozesz wybrac ile linii ma byc pokazywanych na wyjsciu okna. Reszta powierzchni ekranu jest uzywana przez dwa panele katalogowe. Mozesz wybrac nawet czy panele maja byc ulozone poziomo czy pionowo. Kolejna mozliwoscia jest zmiana ich standardowej szerokosci (badz wysokosci). Jest ona standardowo rowna, ale mozna to zmienic. Standardowo cala zawartosc panelu katalogowego jest wyswietlana ta sama barwa, ale mozesz zmienic to tak aby uprawnienia i typy plikow byly wyswietlane specjalnym podswietlonym kolorem. Jesli podswietlanie uprawnien jest wlaczone, czesc pol (ta z uprawnieniami i typami plikow) bedzie podswietlona przy uzyciu koloru wybranego jako selected. Jesli podswietlanie jest wlaczone, pliki sa kolorowane w zaleznosci od swojego typu (np. katalogi, pliki typu core, wykonywalne, ...). Jesli opcja Show Mini-Status jest wlaczona, jeden wiersz informacji statusowych na temat aktualnie wybranej rzeczy w panelu, bedzie pokazany na dole panelu. Potwierdzanie (Confirmation) W tym menu mozesz skonfigurowac opcje potwierdzania dla kasowania, zastepowania, wykonywania przez nacisniecie klawisza Enter, jak rowniez wychodzenia z programu. Wyswietlanie znakow (Display bits) Uzywane do konfigurowania zakresu znakow widocznych potem na ekranie. To ustawienie moze byc 7-bitowe jesli twoj terminal obsluguje tylko siedmiobitowe wyjscie, ISO-8859-1 wyswietla wszystkie znaki z mapy ISO-8859-1 a pelny 8 bitowy przeznaczony jest dla tych terminali, ktore radza sobie z wyswietlaniem znakow osmiobitowych. Zobacz sekcje Polskie znaki, po wiecej szczegolow na temat ich uzywania w Midnight Commanderze. Nauka klawiszy (Learn keys) W tym oknie mozesz przetestowac czy twoje klawisz F1-F20, Home, End itp. pracuja poprawnie na twoim terminalu. Czesto nie dzialaja tak, poniewaz bazy danych terminali sa poniszczone. Przemieszczac sie mozesz za pomoca klawisza Tab, za pomoca klawiszy ruchu edytora vi ('h' lewo, 'j' dol, 'k' gora i 'l' prawo) i po tym jak juz raz nacisniesz dana strzalke (zaznaczy sie ona na OK), za ich pomoca rowniez. Klawisze testujesz po prostu naciskajac kazdy z nich. Jak tylko nacisniesz klawisz i pracuje on zupelnie poprawnie, obok nazwy klawisza powinno pojawic sie OK. Kiedy klawisz jest juz sprawdzony, zaczyna pracowac normalnie (np. F1 wcisniety po raz pierwszy po prostu pokaze, ze ten klawisz dziala, ale nacisniety po raz drugi pokaze pomoc). Taka sama sytuacja powtarza sie przy strzalkach. Klawisz Tab powinien pracowac zawsze. Jesli niektore klawisze nie pracuja poprawnie, nie zobaczysz OK obok ich nazwy po nacisnieciu ich. Mozesz chciec je naprawic. Robisz to najezdzajac na odpowiedni przycisk dla tego klawisza i naciskajac Enter. Pokaze sie wtedy czerwona wiadomosc i zostaniesz poproszony o podanie odpowiedniego klawisza. Jesli chcesz zrezygnowac, po prostu nacisnij Esc i poczekaj do czasu kiedy wiadomosc zniknie. W przeciwnym wypadku wcisnij klawisz, ktory sobie zyczysz i rowniez poczekaj na znikniecie okna. Kiedy skonczysz juz ze wszystkimi klawiszami, mozesz nacisnac Save zeby zachowac zmiany do pliku ~/.config/mc/ini do sekcji [terminal:TERM] (gdzie TERM jest nazwa twojego aktualnego terminala) lub po prostu odrzucic je. Wirtualny system plikow (Virtual FS) Ta opcja daje ci kontrole nad ustawieniami informacji wirtualnego systemu plikow. Midnight Commander zachowuje w pamieci informacje zwiazane z niektorymi wirtualnymi systemami plikow, po to zeby kolejne polaczenia przebiegaly duzo szybciej (np. sciagane listy katalogow z serwerow ftp). Niemniej jednak, zeby miec dostep do zawartosci skompresowanego pliku (np. skompresowanego pliku tar) Midnight Commander musi stworzyc tymczasowy nieskompresowany plik na twoim dysku. Dopiero kiedy informacje w pamieci i tymczasowe pliki na dysku sa zgodne z zasobami, mozesz chciec zmienic parametry informacji znajdujacych sie w buforze podrecznym po to, zeby zmniejszyc obciazenie dysku do mninimum albo do zmaksymalizowania predkosci dostepu do najczesciej uzywanych systemow plikow. System plikow tar jest calkiem inteligentny jesli chodzi o przechowywanie plikow: po prostu sciaga wejscia do katalogow i kiedy chcemy wiecej szczegolow o nim to system je dla nas sciaga. W rzeczywistosci jednak, pliki tar najczesciej trzymane sa jako skompresowane i jako iz natura tych plikow nie pozwala na ogladanie ich bez dekompresji (nie ma tam widocznych od razu wejsc do katalogow), system plikow musi byc najpierw zdekompresowany na dysk do pliku tymczasowego i dopiero potem MC ma do niego dostep taki jak do normalnego pliku typu tar. Teraz, kiedy tak kochamy odwiedzac rozne pliki i zwiedzac systemy plikow typu tar na calym dysku, jest calkiem prawdopodobne, ze wyjdziesz z takiego pliku, a po krotkim czasie bedziesz chcial wejdsc do niego spowrotem. Poniewaz dekompresja jest powolna, Midnight Commander bedzie robil kopie plikow w pamieci na okreslony czas, po uplywie ktorego pliki zostana skasowane a miejsce zajmowane przez nie zwolnione. Standardowo ten czas ustawiony jest na jedna minute. System plikow FTP trzyma liste katalogow z odwiedzanego przez nas serwera w buforze podrecznym. Jego waznosc konfigurowana jest za pomoca opcji ftpfsdirectorycachetimeout. Mala wartosc dla tej opcji moze spowolnic wszystkie operacje na systemach ftp poniewaz kazda operacja bedzie wymagac kolejnych zapytan do serwera. Ponadto mozesz zdefiniowac serwer proxy dla transferow ftp i skonfigurowac Midnight Commandera tak, aby zawsze go uzywal. Zobacz sekcje System plikow FTP (FTP File System) po wiecej szczegolow. Zapisz ustawienia (Save Setup) Na starcie Midnight Commander bedzie probowal odczytac opcje startowe z pliku ~/.config/mc/ini. Jesli on nie istnieje, odczyta on konfiguracje z ogolnodostepnego pliku /usr/share/mc/mc.ini. Jesli on tez nie istnieje MC uzyje swoich domyslnych ustawien. Komenda Save Setup tworzy plik ~/.config/mc/ini zachowujac aktualne ustawienia lewego, prawego menu, jak rowniez menu opcji. Jesli wlaczysz opcje auto save setup, MC zawsze bedzie zachowywal standardowe ustawienie podczas wychodzenia. Istnieja rowniez ustawienia, ktore nie moga byc zmienione z poziomu menu. Dla tych ustawien musisz wyedytowac swoj plik konfiguracyjny za pomoca twojego ulubionego edytora. Zobacz sekcje Specjalne ustawienia po wiecej informacji. Wykonywanie polecen systemu operacyjnego (Executing operating system commands) Mozesz wykonywac komendy wpisujac je bezposrednio do linii polecen Midnight Commandera, lub wybierajac program, ktory chcesz wykonac za pomoca klawiszy przemieszczenia i nacisnac Enter. Jesli nacisniesz Enter na pliku, ktory nie jest wykonywalny, Midnight Commander sprawdzi rozszerzenie pliku i porowna je z rozszerzeniami wybranymi w pliku rozszerzen (Extensions File). Jesli jakas pozycja sie zgadza, wykonywana jest komenda (raczej bardziej rozszerzone makro) powiazana z tym rozszerzeniem. Wbudowana komenda cd (The cd internal command) Komenda cd jest interpretowana przez Midnight Commandera, nie dokladnie tak samo jak wykonuje to powloka. Przez to rozkaz cd nie moze zawierac wielu skladnikow makr, ktore sa standardowo dostepne, jednak niektorych potrafi uzywac: Tylda Znak tyldy (~) jest zawsze rownoznaczny z wpisaniem nazwy katalogu domowego. Jesli po znaku tyldy dodasz jakis login uzytkownika, zostanie on zastapiony przez katalog domowy wybranego uzytkownika. Na przyklad, ~guest jest katalogiem domowym uzytkownika guest, podczas kiedy ~/guest jest katalogiem guest w twoim katalogu domowym. Poprzedni katalog (Previous directory) Mozesz przeskakiwac do katalogu, w ktorym byles poprzednio, uzywajac specjalnej nazwy katalogu '-' tak jak: cd - katalogi CDPATH Jesli katalog wybrany do przejscia nie jest w naszym aktualnym katalogu, to Midnight Commander uzywa sciezki w zmiennej CDPATH do szukania w jakimkolwiek z wymienionych tam katalogow. Na przyklad, mozesz ustawic swoja zmienna CDPATH na katalogi ~/src:/usr/src, pozwalajac na zmiane katalogow na jakikolwiek inny wewnatrz ~/src i /usr/src, z miejsca w ktorym jestes (np. cd linux przeniesie cie do katalogu /usr/src/linux). Obsluga makr (Macro Substitution) Kiedy uzywamy menu uzytkownika, wykonujemy plik o znajomym rozszerzeniu, lub wykonujemy komende z linii polecen, mozemy uzyc kilku bardzo prostych makr. Sa to: %f Nazwa aktualnego pliku. %d Nazwa aktulnego katalogu. %F Nazwa pliku w niewybranym panelu. %D Nazwa katalogu w niewybranym panelu. %t Aktualnie zaznaczone pliki. %T Pliki zaznaczone w nieaktywnym panelu. %u i %U Podobne w dzialaniu do %t i do %T jednak z ta roznica, ze pliki po ich uzyciu zostana odznaczone. Oznacza to, ze mozna ich uzyc tylko raz w jednym menu, poniewaz potem nie bedzie juz zadnych plikow zaznaczonych. %s i %S Wybiera: zaznaczone pliki jesli sa jakies, w przeciwnym razie aktualny plik. %cd To jest specjalne makro, ktore jest uzywane do zmieniania aktualnego katalogu na wybrany katalog, na ktorego froncie jestesmy. Jest to uzywane przede wszystkim jako interfejs do wirtualnych systemow plikow. %view To makro jest uzywane zeby wlaczac wbudowany podglad plikow. Moze byc ono pojedynczo lub z grupa argumentow. Jesli postanawiasz uzywac ktoregokolwiek z tych argumentow musisz je koniecznie wziac w nawiasy. Argumentami sa: ascii aby wymusic podglad w trybie ascii; hex aby wymusic podglad w trybie szesnastkowym; nroff przekazuje podgladowi, ze powinien interpretowac pogrubione i podkreslone sekwencje programu nroff; unformated aby przekazac podgladowi, zeby nie interpretowal komend nroff aby zrobic tekst pogrubiony lub podkreslony. %% Znak % %{jakis tekst} Pyta sie o zmienna. Pokazuje sie okienko wejsciowe i tekst wewnatrz klamerek uzywany jest jako zacheta (prompt). Makro jest zastepowane tekstem wpisanym przez uzytkownika. Uzytkownik moze nacisnac ESC lub F10 aby anulowac. To makro nie dziala jeszcze w linii polecen. Obsluga podpowloki (The subshell support) Podpowloka (powloka w tle) jest opcja, ktora musi byc wybrana przy kompilacji, dziala ona z powlokami: bash, tcsh i zsh. Jesli powloka w tle jest wlaczona do komplilacji, Midnight Commander bedzie sobie tworzyl kopie twojej powloki (tej zdefiniowanej w zmiennej SHELL, a jesli nie ma, to bedzie czerpal bezposrednio z pliku /etc/passwd) i odpalal pseudo terminal, zamiast wywolywac nowa powloke za kazdym razem kiedy wywolujesz komende, komenda bedzie przekazana powloce w tle, jak tylko ja napiszesz. To pozwala ci na zmiane wielu zmiennych, uzywanie funkcji powloki i zdefiniowanych aliasow, ktore sa wazne dopoki nie wyjdziesz z Midnight Commandera. Jesli uzywasz basha mozesz wybrac startowe komendy twojej powloki w tle w pliku ~/.local/share/mc/bashrc, a ustawienia klawiatury w ~/.local/share/mc/inputrc. Uzytkownicy tcsh moga wstawiac komendy startowe do pliku ~/.local/share/mc/tcshrc. Jesli kod powloki w tle jest uzyty, mozesz zawiesic aplikacje w dowolnej chwili po prostu naciskajac kombinacje C-o i przeskakujac spowrotem do Midnight Commandera, jesli zawiesisz jakas aplikacje nie bedziesz mogl uzywac innych zewnetrznych komend zanim nie wyjdziesz z aplikacji, ktora przerwales. Extra dodatkiem do uzywania powloki w tle jest to, ze zacheta widoczna w Midnight Commanderze jest ta sama, ktora aktualnie uzywasz w powloce. Zobacz sekcje Opcje po wiecej informacji na temat tego, jak mozesz kontrolowac powloke w tle. Chmod Okno Chmod jest uzywane do zmieniania atrybutow grupy plikow lub katalogow. Moze byc ono wywolane kombinacja C-x c. Okno Chmod ma dwie czesci - Uprawnienia (Permissions) i Plik (File) W sekcji Plik wyswietlana jest nazwa pliku lub katalogu i jego uprawnienia w formie liczbowej jak rowniez wlasciciel i grupa. W sekcji Uprawnienia jest kilka przyciskow, z ktorych kazdy odpowiada za odpowiednie uprawnienie do pliku. Podczas zmieniania atrybutow, widzisz jak zmienia sie wartosc liczbowa w oknie Plik. Do poruszania pomiedzy okienkami (przyciskami i polami do zaznaczania) uzywaj strzalek lub klawisza tab. Aby zmienic pola lub wcisnac przycisk uzywaj klawisza spacji. Mozesz rowniez uzywac "goracych liter" aby go wybrac (sa one podswietlonymi literami na przyciskach). Aby uaktywnic wprowadzone zmiany wcisnij Enter. Kiedy pracujesz z grupa plikow, lub katalogow, mozesz kliknac na bit, ktory chcesz wybrac lub wyczyscic. Kiedy juz wybrales bity, ktore chcesz zmienic, mozesz wcisnac jeden z przyciskow aktywujacych (Set marked lub Clear marked). I w koncu, aby wprowadzic dokladnie takie zmiany jak wybrales, uzyj przycisku [Set all], ktory zadziala na wszystkich wybranych plikach. [Marked all] wlacza tylko zaznaczone atrybuty do wybranych plikow. [Set marked] wlacza zaznaczone bity w atrybutach wszystkich wybranych plikow. [Clean marked] czysci zaznaczone bity z atrybutow zaznaczonych plikow. [Set] ustawia atrybuty jednego pliku. [Cancel] uniewaznia komende chmod. Chown Komenda chown jest uzywana do zmiany wlasciela/grupy pliku. Skrotem klawiszowym jest kombinacja C-x o. Zaawansowane chown (Advanced Chown) Zaawansowane chown jest komenda laczaca w sobie komendy chmod i chown. Mozesz za jednym zamachem zmienic atrybuty i wlasciela/grupe pliku. Operacje na plikach (File Operations) Kiedy kopiujesz, przenosisz lub kasujesz pliki, Midnight Commander pokazuje okno opisowe operacji na pliku. Pokazuje nazwe pliku, na ktorym aktualnie dokonuje sie operacja. Widoczne sa co najwyzej trzy linie postepu. Pierwsza (file) mowi nam jak duza czesc pliku zostala juz przekopiowana. Druga (bytes) mowi jak duza czesc wszystkich zaznaczonych plikow zostala przekopiowana jak do tej pory. Trzecia (count) mowi jaka ilosc plikow zostala juz przekopiowana. Jesli opcja verbose jest wylaczona, linia file i bytes nie jest pokazywana. Sa dwa przyciski na dole okna dialogowego. Naciskajac przycisk Skip ominiemy reszte aktualnie "ruszanego" pliku. Naciskajac przycisk Abort zatrzymamy cala operacje, pominiemy reszte plikow. Sa trzy inne okna dialogowe, ktore moga sie wlaczyc podczas operacji na plikach. Okno bledow informuje nas o bledach zaistnialych podczas operacji na pliku. Sa w nim trzy mozliwosci wyboru. Przycisk Skip mowi zeby pominac wybrany plik, przycisk Abort zeby przerwac cala operacja, a Retry aby ponowic probe (np. kiedy usunales problem korzystajac z innego terminala). Okno zastepowania jest pokazywane kiedy probujesz przeniesc lub przekopiowac plik, a taki juz w miejscu docelowym istnieje. Okno pokazuje daty i wielkosci obu plikow. Nacisnij przycisk Yes aby nadpisac (zastapic) stary plik nowym, No aby pominac ten plik, alL aby zastapic wszystkie pliki, nonE aby nigdy nie zastepowac i Update aby zastapic ale tylko wtedy kiedy plik zrodlowy jest nowszy niz docelowy. Cala operacje mozesz przerwac naciskajac przycisk Abort. Okno rekursywnego kasowania jest pokazywane kiedy probujesz skasowac katalog, ktory nie jest pusty. Nacisnij przycisk Yes aby skasowac katalog rekursywnie, No aby pominac katalog, alL aby skasowac wszystkie katalogi rekursywnie i nonE aby pominac wszystkie katalogi, ktore nie sa puste. Mozesz przerwac cala opecja naciskajac przycisk Abort. Jesli wybrales przycisk Yes lub alL bedziesz zapytany o potwierdzenie. Wybierz "yes" tylko jesli jestes pewien, ze chcesz skasowac wszystko rekursywnie. Jesli zaznaczyles pliki, i wykonujesz operacje tylko na nich, to jesli operacja sie udala zostana one odznaczone, te, na ktorych operacja nie przebiegla calkowicie pomyslnie, pozostana zaznaczone. Maski kopiowania/przenoszenia (Mask Copy/Rename) Operacje przenoszenia i kopiowania pozwalaja ci na tlumaczenie nazw plikow w latwy sposob. Aby to zrobic, musisz wybrac odpowiednia maske zrodlowa i najczesciej w nazwie docelowej uzyc gwiazdek. Wszystkie pliki pasujace do maski zrodlowej sa kopiowane/przenoszone w zgodzie z maska docelowa. Jesli sa jakies pliki zaznaczone, tylko one sa brane pod uwage przy wybieraniu plikow. Sa jeszcze inne opcje, ktore mozesz ustawic: Opcja Follow links mowi czy dowiazania i dowiazania twarde w katalogu zrodlowym powinny byc przenoszone jako dowiazania czy tez powinna byc przegrywana ich zawartosc (plik, na ktory wskazuja). Opcja Dive into subdirs ... mowi co program ma robic, kiedy kopiuje sie katalog, a taki juz istnieje. Standardowo kopiuje sie pliki do wewnatrz juz istniejacego katalogu (dodaje), po wlaczeniu tej opcji kopiuje sie katalog zrodlowy do wnetrza tego katalogu. Moze przyklad pomoze: Chcesz przekopiowac zawartosc katalogu foo do /bla/foo, ktore juz istnieje. Normalnie (Dive nie jest wlaczone), mc skopiuje to dokladnie do /bla/foo. Po wlaczeniu tej opcji zawartosc zostanie skopiowana do /bla/foo/foo poniewaz ten katalog juz istnieje. Opcja Preserve attributes mowi czy zachowywac oryginalne atrybuty pliku, czasy i jesli jestes rootem to nawet numery UID i GID. Jesli ta opcja jest wylaczona uzywana jest aktualna wartosc zmiennej umask. Use shell patterns on Jesli opcja obslugi wzorcow powloki jest wlaczona, mozesz uzywac znakow '*' i '?' w maskach zrodlowych. Dzialaja one tak jak w powloce. W masce docelowej mozesz uzywac tylko '*' i '\'. Pierwsza maska '*' w nazwie docelowej odnosi sie do pierwszej gwiazdki w masce zrodlowej, druga do drugiej itd. Joker '\1' odnosi sie do pierwszego jokera w masce zrodlowej, '\2' odnosi sie do drugiego i tak dalej az do '\9'. Joker '\0' oznacza pelna nazwe pliku zrodlowego. Dwa przyklady: Jesli maska zrodlowa jest "*.tar.gz", a miejscem docelowym jest "/bla/*.tgz" i plikiem, ktory ma zostac przekopiowany jest "foo.tar.gz", to kopia bedzie "foo.tgz" w katalogu "/bla". Zalozmy, ze chcesz zaminiec miejscami nazwe i rozszerzenie pliku, tak, ze plik "plik.c" ma byc zmieniony na "c.plik" itp. Maska zrodlowa powinna byc nastepujaca: "*.*", natomiast docelowa: "\2.\1". Use shell patterns off Kiedy wzorce powloki sa wylaczone, MC nie dokonuje automatycznego grupowania plikow. Musisz uzyc wyrazenia'\(...\)' w masce zrodlowej aby zasygnalizowac istnienie jokerow w masce docelowej. Jest to troche latwiejsze, ale tez wymaga aby troche sie napisac. Z drugiej jednak strony, makra sa bardzo podobne tych uzywanych kiedy wzorce powloki sa wlaczone. Dwa przyklady: Jesli maska zrodlowa jest "^\(.*\)\.tar\.gz$", docelowa jest "/bla/*.tgz" i plikiem do przekopiowania jest "foo.tar.gz", kopia bedzie "/bla/foo.tgz". Zalozmy, ze chemy zamienic miejscami nazwe i rozszerzenia, tak, ze plik "plik.c" bedzie sie nazywal "c.plik" itp. Maska zrodlowa powinno byc "^\(.*\)\.\(.*\)$", a docelowa "\2.\1". Konwersje nazwy (Case Conversions) Mozesz rowniez zmieniac nazwy plikow. Jesli uzyjesz '\u' lub '\l' w masce docelowej, nastepny znak bedzie przekonwertowany na duzy lub maly, zaleznie od podanej opcji. Jesli uzyjesz '\U' lub '\L' w masce docelowej, nastepne znaki beda zmieniane na male lub duze (zaleznie od opcji), az do napotkania znaku '\E' lub nastepnych '\U', '\L' badz tez konca linii. Konwersje '\u' i '\l' maja wyzszy priorytet niz '\U' i '\L'. Na przyklad, jesli maska zrodlowa jest '*' (shell patterns on) lub '^\(.*\)$' (shell patterns off) i maska docelowa jest '\L\u*', nazwa pliku bedzie miala pierwsza litere duza, ale pozostale juz male, niezaleznie od obecnej nazwy. Mozesz rowniez uzywac '\' aby "podkreslic" znak. Na przyklad, '\\' jest backsleshem, a '\*' jest gwiazdka. Wbudowany podglad plikow Wbudowany podglad plikow pozwala na dwa tryby wysmietlania: ASCII i hex. Aby przelaczac sie pomiedzy tymi trybami uzywaj klawisza F4. Jesli masz zainstalowany program GNU gzip, bedzie on automatycznie uzywany do dekompresji plikow w przypadku wystapienia takiej potrzeby. Podglad plikow bedzie probowal uzyc najlepszej metody zalecanej przez system lub rozszerzenie pliku. Wbudowany podglad plikow bedzie interpretowal wiele ciagow znakow, i wlaczal podkreslenie lub pogrubienie, powodujac tym samym duzo przyjemniejszy wyglad plikow. Kiedy jestes w trybie hex, funkcja szukania akceptuje tekst w cudzyslowach rownie dobrze jak wartosci szesnastkowe. Mozesz mieszac ciagi znakow ze stalymi tak jak: "Ciag" 0xFE 0xBB "wiecej tekstu". Ciag pomiedzy stalymi i cudzyslowami jest po prostu ignorowany. Kilka wewnetrznych szczegolow na temat podgladu: Na systemach, ktore uzywaja wywolania systemowego mmap(2), program mapuje pliki zamiast je ladowac; jesli system nie obsluguje mmap(2) lub plik pasuje do ktoregos z wybranych filtrow, podglad uzyje jego rozszerzalnych buforow, dzieki temu ladujac tylko te czesci, do ktorych musisz miec aktualnie dostep (dotyczy rowniez plikow skompresowanych). Tu jest lista akcji powiazanych z kazdym klawiszem, ktory Midnight Commander obsluguje w wewnetrznym pogladzie. F1 Wywoluje wbudowana przegladarke pomocy. F2 Przelacza tryb zawijania. F4 Przelacza tryb wyswietlania. F5 Idz do linii. Zostaniesz zapytany o numer linii i zostanie ona wyswietlona na ekranie twojego monitora. F6, /. Szukaj wyrazen w dalszej czesci. ?, Wsteczne wyszukiwanie wyrazenia. F7 Normalne wyszukiwanie360bie hex. C-s. Zaczyna normalne szukanie jesli nie bylo zadnego wczesniej, w przeciwnym razie szuka nastepnego wystapienia. C-r. Zaczyna szukanie wsteczne jesli jeszcze zadnego nie bylo, w przeciwnym razie szuka nastepnego wystapienia. n. Szuka nastepnego wystapienia. F8 Przelacza tryby Raw i Parsed. Pokaze to plik w postaci takiej w jakiej zostal znaleziony na dysku, lub jesli zostal wybrany jakis filtr, badz tez plik spelnia wymagania w pliku mc.ext.ini, wyswietlane jest to co przekazuje filtr. Aktualne ustawienie jest zawsze przeciwne niz to napisane na przycisku, przycisk wskazuje zawsze to co sie stanie po jego nacisnieciu. F9 Przelacza pomiedzy trybami format i unformat. Kiedy tryb formatu jest wlaczony podglad bedzie interpretowal niektore sentencje i pokazywal tekst pogrubiony i podkreslony innymi kolorami. Wynika z tego, ze przycisk wskazuje co innego niz jest aktualnie (patrz wyzej). F10, Esc. Wychodzi z wbudowanego podgladu. Page Down, space, C-v. Przewija jedna strone naprzod. Page Up, M-v, C-b, backspace. Przewija jedna strone wstecz. strzalka w dol. Przewija jedna linie naprzod. strzalka w gore. Przewija jedna linie wstecz. C-l. Odswieza ekran. C-f. Przeskakuje do nastepnego pliku. C-b. Przeskakuje do poprzedniego pliku. M-r. Przelacza linijke. Mozliwe jest poinstruowanie podgladu pliku jak ma wyswietlac plik, zobacz sekcje Edycja pliku rozszerzen. Wbudowany edytor plikow Wbudowany edytor plikow ma wiekszosc funkcji posiadanych przez inne edytory pelno-ekranowe. Jest wywolywany po nacisnieciu klawisza F4 o ile opcja use_internal_edit jest ustawiona w pliku startowyn. Ma maksymalny rozmiar pliku wynoszacy szesnascie megabajtow i potrafi bez skazy edytowac pliki binarne. Opcje, ktore aktualnie posiada to: kopiowanie, przenoszenie, kasowanie, wycinanie i wklejanie blokow; klawisz dla klawisza undo; rozciagane menu; wklejanie plikow; definiowanie makr; szukanie i zastepowanie wyrazen regularnych; strzalki z Shiftem zaznaczajace teksty w stylu MSW-MAC (tylko dla konsoli typu Linux); przelaczanie trybu wstawiania-zastepowania; opcja pozwalajaca na "przerzucenie" bloku tekstu przez komende powloki jak na przyklad indent. Edytor jest bardzo prosty w uzyciu i nie wymaga zadnego przygotowania. Aby zobaczyc jakie sa klawisze po prostu obejrzyj odpowiednie menu rozwijalne. Inne klawisze to: przemieszczanie z Shiftem zaznaczajace tekst. Ctrl-Ins kopiuje do pliku mcedit.clip a Shift-Ins wkleja z pliku mcedit.clip. Shift-Del Wycina do mcedit.clip, a Ctrl-Del kasuje zaznaczony tekst. Klawisze dokonczenia rowniez daja Enter z automatycznym wcieciem. Podswietlanie mysza rowniez dziala, i mozesz je przeslonic i spowodowac normalne zaznaczanie tekstu (takie jak obsluguje terminal) po prostu trzymajac klawisz Shift. Aby zdefiniowac makro, nacisnij Ctrl-R i potem nacisnij klawisze, ktore chcesz aby byly wykonywane. Nacisnij ponownie Ctrl-R kiedy skonczysz. Mozesz rowniez przyporzadkowac makro do dowolnego klawisza jaki chcesz naciskajac ten klawisz. Makro jest wykonywane kiedy nacisniesz Ctrl-A i przyporzadkowany klawisz. Makro jest wykonywane rowniez jesli nacisniesz klawisz Meta, Ctrl, lub Esc i wybrany klawisz, jednak tylko jesli ten klawisz nie jest uzywane przez inne funkcje. Raz zdefiniowane, makro wedruje sobie do pliku ~/.local/share/mc/mcedit/mcedit.macros w twoim katalogu domowym. Mozesz skasowac makro kasujac odpowiednia linie z tego pliku. F19 sformatuje format C jesli jest podswietlony. Zeby to dzialalo, stworz wykonywalny plik ~/.local/share/mc/mcedit/edit.indent.rc w twoim katalogu domowym zawierajacy ponizsze: #!/bin/sh /usr/bin/indent -kr -pcs ~/.cache/mc/mcedit/mcedit.block>& /dev/null cat /dev/null > ~/.cache/mc/mcedit/cooledit.error Edytor wyswietla rowniez znaki nieamerykanskie (160+). Kiedy edytujesz plik binarny, powinienes ustawic opcje display bits do 7 bitow w menu opcji, aby utrzymac przejrzystosc odstepow miedzy znakami. Zobacz sekcje Polskie znaki, aby poznac szczegoly na temat uzywania polskich znakow w Midnight Commanderze. Dokanczanie Pozwol Midnight Commanderowi pisac za ciebie. Sprobuj uzyc dokonczenia na tekscie przed aktualna pozycja. MC probuje dokonczyc tekst jako zmienna (jesli tekst zaczyna sie od znaku $), nazwe uzytkownika (jesli tekst zaczyna sie od znaku ~), nazwe hosta (jesli tekst zaczyna sie od znaku @) lub komende (jesli jestes w linii komend w pozycji gdzie mozesz wpisac jakas komende, mozliwe dokonczenia beda zawierac rowniez zarezerwowane slowa i wbudowane komendy powloki). Jesli zaden z powyzszych warunkow nie jest spelniony, probuje sie dokanczac nazwe pliku. Nazwa pliku, nazwa uzytkownika i hosta, pracuje we wszystkich liniach wejscia, dokanczanie komend pracuje tylko w wybranych. Jesli dokanczanie jest rozbudowane (jest wiecej roznych mozliwosci), MC wyda krotki dzwiek, a nastepna akcja bedzie zalezec od wartosci zmiennej Complete: show all w menu konfiguracja. Jesli jest ona wlaczona, zostanie wyswietlona lista wszystkich mozliwych nazw. Wlasciwa nazwe mozesz wybrac za pomoca strzalek a potem naciskajac klawisz Enter na wlasciwej pozycji. Mozesz takze nacisnac pierwsze litery, ktorymi roznia sie mozliwosci aby odrzucic tak duza czesc dokonczen jak to tylko mozliwe. Jesli nacisniesz znowu M-Tab, pokazane zostana tylko te pozycje, ktore zaczynaja sie od kolejnych podanych liter. Kiedy nie maja juz wiecej mozliwosci, okno znika, ale mozesz je wczesniej schowac uzywajac klawiszy anulujacych: Esc, F10 oraz strzalek w lewo i prawo. Jesli Complete: show all jest wylaczone, okno z lista wlacza sie dopiero wtedy, kiedy naciskasz M-Tab po raz drugi. Za pierwszym razem MC wydaje tylko krotki dzwiek. Wirtualny system plikow (Virtual File System) Midnight Commander jest dostarczany z kodem pozwalajacy na dostep do systemow plikow. Ten kod nazywany jest wirtualnym systemem plikow. Pozwala on Midnight Commanderowi manipulowac plikami trzymanymi na systemach nie Unixowych. Aktualnie Midnight Commander jest wyposazony w niektore wirtualne systemy plikow (VFS): lokalny system plikow, uzywany do dostepu do typowych systemow plikow Unixowych; ftpfs uzywanego do manipulowania plikami na zdalnych systemach na poprzez protokol FTP; tarfs uzywany do manipulania plikami w systemach tar i w skompresowanych systemach tar; undelfs, uzywany do odzyskiwania skasowanych plikow na systemach typu ext2 (standardowy system pracy systemu Linux), fish (do manipulowania plikami poprzez polaczenia powlok takich jak rsh czy ssh) i w koncu system mcfs (system plikow Midnight Commandera), oparty o siec. Kod VFS potrafi interpretowac poprawnie wszystkie nazwy sciezek i przekazuje je do wlasciwego systemu plikow. Format uzywany dla kazdego z systemow plikow jest opisany w swojej oddzielnej sekcji. System plikow FTP (FTP File System) Ftpfs pozwala na manipulowanie plikami na zdalnych komputerach, do normalnego uzytku, mozesz probowac uzywac panelowych komend FTP i dowiazan (dostepnych z linii menu) lub zmienic sciezke bezposrednio za pomoca zwyklej komendy cd wygladajacej tak jak ponizej: ftp://[!][uzytkownik[:haslo]@]komputer[:port][zdalny katalog] Parametry uzytkownik, port i zdalny katalog sa opcjonalne. Jesli wybierzesz element uzytkownik Midnight Commander sprobuje zalogowac sie na zdalnym komputerze jako zadany uzytkownik, w przeciwnym razie uzyje twojego loginu. Opcjonalne jest rowniez haslo, jesli jest obecne zostanie uzyte do nawiazania polaczenia. To uzycie nie jest zalecane (tak samo jak trzymanie tego w twojej hotliscie, dopoki nie ustawisz odpowiednich uprawnien, aby nikt niepowolany nie mial do tego dostepu). Przyklady: ftp://ftp.nuclecu.unam.mx/linux/local ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages ftp://!behind.firewall.edu/pub ftp://guest@remote-host.com:40/pub ftp://miguel:xxx@server/pub Aby polaczyc sie z serwerem znajdujacym sie za firewallem, bedziesz musial uzyc przedrostka ftp://! aby wymusic na Midnight Commanderze uzywanie serwera proxy do transferu danch. Serwer proxy definiuje sie w oknie dialogowym wirtualnego systemu plikow. Inna mozliwoscia jest ustawienie opcji Always use ftp proxy w oknie konfiguracyjnym wirtualnego systemu plikow. Skonfiguruje to program tak, aby zawsze uzywal serwera proxy. Jesli ta zmienna jest ustawiona, program bedzie robil dwie rzeczy: konsultowal plik /etc/mc/mc.no_proxy w celu znalezienia linii zawierajacych nazwy serwerow, ktore sa lokalne (jesli nazwa hosta zaczyna sie od kropki, uznaje sie, ze jest to domena) i sprawdza czy jakies hosty bez kropek w nazwie sa widoczne bezposrednio. Jesli uzywasz systemu ftpfs bedac za routerem filtrujacym, ktory nie pozwala ci na uzywanie standardowej metody otwierania plikow, mozesz chciec wymusic na programie uzywanie trybu passive-open. Aby tego uzywac ustaw opcje ftpfs_use_passive_connections w pliku inicjujacym. Midnight Commander przechowuje liste katalogow w buforze podrecznym. Czas wyrzucania bufora jest ustawiany w oknie dialogowym Wirtualnego Systemu Plikow. To ma smieszna wlasciwosc taka, ze nawet kiedy wystapia jakies zmiany w katalogu, nie beda one pokazane w strukturze katalogow, dopoki nie wymusisz tego przy uzyciu kombinacji C-r. To jest dobre rozwiazanie (jesli myslisz, ze to jest bug, to pomysl o pracy na zdalnych systemach polozonych po drugiej stronie Atlantyku przy uzyciu ftpfs :) ). System plikow tar (Tar File System) System plikow tar pozwala na dostep w trybie tylko-do-odczytu do plikow typu tar i do skompresowanych plikow typu tar, za pomoca komendy chdir. Aby zmienic katalog na plik tar, mozesz zmienic aktualny katalog uzywajac nastepujacej konstrukcji: /nazwa_pliku.tar:utar/[katalogu-wewnatrza-archiwum] Plik mc.ext.ini pozwala juz na tworzenie skrotow do plikow tar, oznacza to, ze mozesz wybrac jakis plik tar i nacisnac enter aby do niego wejsc, zobacz sekcje Edycja pliku rozszerzen po wiecej szczegolow na temat tego jak zostalo to pomyslane. Przyklady mc-3.0.tar.gz/utar://mc-3.0/vfs /ftp/GCC/gcc-2.7.0.tar/utar:// Pozniejszy podaje pelna sciezke archiwum tar. Transfer plikow pomiedzy systemami plikow (FIle transfer over SHell filesystem) System plikow fish jest systemem opartym na sieci, ktory pozwala na manipulowanie plikami na obcej maszynie tak jakby byly one lokalne. Aby tego uzywac, druga strona musi rowniez miec ustawiony serwer fish, lub musi miec powloke kompatybilna z bashem. Aby polaczyc sie z obca maszyna, musisz tylko zmienic katalog do specjalnego katalogu, ktorego nazwa jest w nastepujacym formacie: sh://[uzytkownik@]komputer[:opcje];/[zdalny-katalog]; Elementy uzytkownik, opcje i zdalny katalog sa opcjonalne. Jesli podasz uzytkownika Midnight Commander sprouje zalogowac sie na obcy komputer jako zadany uzytkownik w przeciwnym razie uzyty zostanie twoj login. Jako opcja moze wystapic 'C' - wlacza kompresje i 'rsh' - wlacza rsh zamist ssh. Jesli zdalny-katalog istnieje, twoj aktualny katalog na zdalnym komputerze bedzie ustawiony na niego. Przyklady: sh://onlyrsh.mx:r/linux/local sh://joe@want.compression.edu:C/private sh://joe@noncompressed.ssh.edu/private Odzyskiwanie plikow Na systemach Linuksowych, jesli dodales w konfiguracji opcje przywracania skasowanych plikow z systemow ext2, bedziesz w stanie to robic. Odzyskiwanie plikow jest mozliwe tylko i wylacznie na systemach typu ext2. Przywracany system plikow jest tylko nakladka na biblioteke ext2fs: odzyskiwanie nazw wszystkich skasowanych plikow i proba uczynienia z nich normalnej partycji. Zeby uzywac tych systemow plikow, bedziesz musial przejsc od specjalnego pliku, ktorego nazwa sklada sie z przedrostka "undel://" i nazwy pliku, w ktorej ow plik rezyduje. Na przyklad, aby odzyskac skasowane pliki z drugiej partycji pierwszego dysku scsi Linux, bedziesz musial uzyc nastepujacej sciezki: undel:///dev/sda2 Moze to chwilke potrwac zanim pliki zostana pokazane i bedziesz mogl je normalnie ogladac. EXTernal File System extfs allows to integrate numerous features and file types into GNU Midnight Commander in an easy way, by writing scripts. Extfs filesystems can be divided into two categories: 1. Stand-alone filesystems, which are not associated with any existing file. They represent certain system-wide data as a directory tree. You can invoke them by typing 'cd fsname://' where fsname is an extfs short name (see below). Examples of such filesystems include audio (list audio tracks on the CD) or apt (list of all Debian packages in the system). For example, to list CD-Audio tracks on your CD-ROM drive, type cd audio:// 2. 'Archive' filesystems (like rpm, patchfs and more), which represent contents of a file as a directory tree. It can consist of 'real' files compressed in an archive (urar, rpm) or virtual files, like messages in a mailbox (mailfs) or parts of a patch (patchfs). To access such filesystems 'fsname://' should be appended to the archive name. Note that the archive itself can be on another vfs. For example, to list contents of a zip archive documents.zip type cd documents.zip/uzip:// In many aspects, you could treat extfs like any other directory. For instance, you can add it to the hotlist or change to it from directory history. An important limitation is that you cannot invoke shell commands inside extfs, just like any other non-local VFS. Common extfs scripts included with Midnight Commander are: a access 'A:' DOS/Windows diskette (cd a://). apt front end to Debian's APT package management system (cd apt://). audio audio CD ripping and playing (cd audio:// or cd device/audio://). bpp package of Bad Penguin GNU/Linux distribution (cd file.bpp/bpp://). deb package of Debian GNU/Linux distribution (cd file.deb/deb://). dpkg Debian GNU/Linux installed packages (cd deb://). hp48 view and copy files to/from a HP48 calculator (cd hp48://). lslR browsing of lslR listings as found on many FTPs (cd filename/lslR://). mailfs mbox-style mailbox files support (cd mailbox/mailfs://). patchfs extfs to handle unified and context diffs (cd filename/patchfs://). rpm RPM package (cd filename/rpm://). rpms RPM database management (cd rpms://). ulha, urar, uzip, uzoo, uar, uha archivers (cd archive/xxxx:// where xxxx is one of: ulha, urar, uzip, uzoo, uar, uha). You could bind file type/extension to specified extfs as described in the Edit Extension File section. Here is an example entry for Debian packages: regex/.deb$ Open=%cd %p/deb:// Polskie znaki Midnight Commander bardzo dobrze radzi sobie z obsluga znakow nieamerykanskich (160+) w tym polskich. Wazne jest aby miec ustawione polskie znaki na konsoli (tzn. aby powloka je obslugiwala). Jesli uzywasz basha musisz tylko ustawic w pliku inputrc ( /etc/inputrc lub ~/.inputrc) nastepujace wartosci: set meta-flag on set convert-meta off set output-meta on w pliku /etc/sysconfig/i18n: SYSFONT=lat2u-16 SYSFONTACM=iso02 natomiast w pliku /etc/sysconfig keyboard: KEYTABLE=pl Potem uzyj polecen /sbin/setsysfont i loadkeys pl. [Zwroc uwage na to, ze te pliki sa charakterystyczne dla dystrybucji RedHat, jesli masz inna i wiesz jak to ustawic, to napisz do mnie, a ja to tu dopisze [ patrz tlumacz na dole ;)) ]]. Teraz wystarczy juz tylko wlaczyc odpowiednie opcje w menu opcji (klawisz F9). W menu opcji wybieramy Display bits i wlaczamy opcje ISO 8859-1 oraz Full 8 bits input. Potem zapisujemy konfiguracje w opcje | Save setup. I gotowe - polskie literki dzialaja rowniez w podgladzie i wbudowanym edytorze plikow. Kolory Midnight Commander probuje sprawdzic czy twoj terminal obsluguje kolory uzywajac bazy danych terminali. Czasami jest to zmieniane przez rozne flagi startowe, np. mozesz wymusic wyswietlanie czarno-biale lub kolorowe startujac z opcja odpowiednio -b i -c. Jesli program jest skompilowany z menedzerem ekranu S-Lang zamiast ncurses, sprawdzi on rowniez wartosc zmiennej COLORTERM. Jesli jest ustawiona, ma takie samo znaczenie jak opcja -c. Mozesz wybrac terminale, ktore zawsze zadaja wyswietlania w kolorze, poprzez dodanie ich do pozycji color_terminals w sekcji pliku startujacego. Uchroni to Midnight Commandera przed probami odkrycia typu twojego terminala. Na przyklad [Colors] color_terminals=linux,xterm color_terminals=terminal-name1,terminal-name2... Program moze byc skompilowany zarowno z bibliotekami S-Lang jak i ncurses. Ncurses nie obsluguje metody wymuszania wyswietlania, zawsze sprawdza w bazie danych terminali. Midnight Commander umozliwia rowniez zmiane standardowych barw ekranu. Aktualnie kolory sa skonfigurowane przy uzyciu zmiennej MC_COLOR_TABLE w sekcji Colors pliku startowego. W sekcji kolorow, standardowa mapa kolorow jest ladowana ze zmiennej base_color. Mozesz wybrac swoja wlasna mape dla terminala poprzez uzycie nazwy terminala jako klucza w tej sekcji. Na przyklad: [Colors] base_color= xterm=menu=magenta:marked=,magenta:markselect=,red Format definicji kolorow jest nastepujacy: =,:= ... Kolory sa opcjonalne, a slowa kluczowe sa nastepujace: normal, selected, marked, markselect, errors, input, reverse menunormal, menusel, menuhot, menuhotsel, menuinactive, gauge; kolory okien dialogowych: dnormal, dfocus, dhotnormal, dhotfocus; Kolory pomocy: helpnormal, helpitalic, helpbold, helplink, helpslink; Kolory podgladu: viewunderline; Specjalne tryby podswietlenia: executable, directory, link, device, special. Viewer colors are: viewnormal, viewbold, viewunderline, viewselected. Editor colors are: editnormal, editbold, editmarked, editwhitespace, editnonprintable, editlinestate. Popup menu colors are: pmenunormal, pmenusel, pmenutitle. [nie tlumaczylem nazw z racji tego, ze trzeba je stosowac w ich angielskim brzmieniu - jesli jestes az tak zaawansowany, uzyj slownika]. Okna dialogowe moga miec nastepujace kolory: dnormal uzywany do normalnego tekstu, dfocus jest kolorem uzywanym do wyswietlania aktualnego komponentu, dhotnormal jest kolorem uzywanym do odroznienia klawiszy w normalnych komponentach, a dhotfocus jest uzywany do wyswietlania owych w aktualnie wybranym. Menu uzywa tego samego schematu, ale jako nazw kolorow uzywa menunormal, menusel, menuhot, menuhotsel i menuinactive. Pomoc uzywa nastepujacych kolorow: helpnormal uzywany do normalnego tekstu, helpitalic uzywa tej samej czcionki, ktora wykorzystuje manual do wyswietlania czcionki typu italic, helpbold tak samo jak wyzej tylko czcionki sa typu bold, helplink uzywane dla niewybranych jeszcze dowiazan i helpslink uzywane dla juz wybranych. gauge pokazuje kolor wypelnienia pokazywany przy wskazniku postepu [ang. gauge], ukazujacym ile procent pliku zostalo przekopiowane itp. w graficzny sposob. Dla trybu wysokiego podswietlania directory jest uzywane jako kolor do wyswietlania katalogow; executable dla plikow wykonywalnych; link do wyswietlania dowiazan; device do wyswietlania plikow urzadzen (devices); special dla plikow specjalnych, takich jak gniazda FIFO i IPC; core dla wyswietlania plikow typu core (zobacz rowniez te opcje w sekcji Specjalne ustawienia). Mozliwe kolory to: black, gray, red, brightred, green, brightgreen, brown, yellow, blue, brightblue, magenta, brightmagenta, cyan, brightcyan, lightgray and white. [sorry, ze ich nazw nie tlumaczylem, ale uzywac ich trzeba w oryginalnym brzmieniu :))]. Specjalne ustawienia Wiekszosc ustawien Midnight Commandera moze byc zmieniana z poziomu menu. Pomimo tego jest pewna ilosc ustawien, ktorych zmiana mozliwa jest jedynie poprzez zmiane w plikach konfiguracyjnych. Opcje moga byc ustawione w twoim pliku ~/.config/mc/ini : clear_before_exec. Standardowo Midnight Commander czysci ekran przed wykonaniem komendy. Jesli chcialbys widziec wyjscie komendy na dole ekranu, wyedytuj twoj plik ~/mc/ini i zmien pole clear_before_exec na 0. confirm_view_dir. Jesli naciskasz F3 na katalogu, normalnie MC wchodzi do niego. Jesli ta opcja ma wartosc 1, MC zapyta sie o potwierdzenie przed wejsciem do tego katalogu, jesli masz zaznaczone jakies pliki. drop_menus. Jesli ta opcja jest ustawiona, kiedy naciskasz klawisz F9, rozciagane menu bedzie od razu rozlozone, w przeciwnym wypadku znajdziesz sie po prostu w najwyzszym wierszu ekranu traktowanym jako menu. Bedziesz musial uzyc strzalek lub pierwszych literek, aby wybrac konkretne menu. ftpfs_retry_seconds. Wartosc jest iloscia sekund, przez ktore Midnight Commander bedzie czekal cierpliwie zanim rozpocznie laczenie sie z serwerem ftp od nowa. Dzieje sie to wtedy kiedy serwer odmowil polaczenia lub haslo jest nieprawidlowe. Jesli wartosc wynosi zero, nie nastapi proba ponownego polaczenia z serwerem. ftpfs_use_passive_connections. Standardowo ta opcja jest wylaczona. Powoduje ona, ze ftpfs otwiera polaczenia pasywne dla transmisji danych. Jest to uzywane przez ludzi, ktorzy siedza za ruterami filtrujacymi. Dziala to tylko wtedy, kiedy nie uzywasz serwera ftp proxy. max_dirt_limit. Opisuje jak wiele odswiezen ekranu moze byc maksymalnie ominiete we wbudowanym podgladzie plikow. Normalnie ta wartosc jest wazna, gdyz MC automatycznie dostosowuje liczbe odswiezen do liczby nacisnietych klawiszy. Chociaz na bardzo wolnych komputerach lub na klawiaturach z szybkim powtarzaniem klawiszy, duza wartosc moglaby spowodowac skoki ekranu i utrate plynnosci. Wydaje sie, ze wartosc 10 dla max_dirt_limit jest najlepszym ustawieniem i to jest wartosc standardowa tej funkcji. mouse_move_pages. Kontroluje czy przewijanie w panelu za pomoca myszki odbywa sie strona po stronie czy linijka po linjce. mouse_move_pages_viewer. Tak samo jak wyzej tylko, ze we wbudowanym wewnetrznym podgladzie plikow. navigate_with_arrows. Jesli ta opcja jest wlaczona, mozesz uzywac strzalek do automatycznego przemieszczanie sie pomiedzy katalogami, jesli linia polecen jest pusta. (dotyczy to strzelek w bok). nice_rotating_dash Jesli jest wlaczony, Midnight Commander bedzie pokazywal w lewym gornym rogu obracajacy sie myslnik kiedy bedzie wykonywal jakis proces. old_esc_mode Standardowo Midnight Commander traktuje klawisz ESC jako przedrostek (old_esc_mode=0). Jesli wlaczysz te opcje (old_esc_mode=1), to klawisz ESC bedzie przedrostkiem dla innego klawisza, ale jesli ten nie nastapi, bedzie on zinterpretowany jako klawisz anulowania (tak jak ESC ESC). only_leading_plus_minus zmienia znaczenia znakow '+', '-', '*' w linii komend (wybor, odznaczenie, odwrocenie zaznaczenia). Standardowo dzialaja one tylko wtedy kiedy linia polecen jest pusta. Jesli cos jest w niej juz napisane, znaki te sa traktowane jako normalne. Jest to przydatne gdyz najczesciej w trakcie pisania nie chcemy zmieniac zaznaczenia. Jednak czasami ... - wystarczy przestawic te opcje i klawisze te beda zawsze dzialac. panel_scroll_pages Jesli ustawione (standardowo), panel bedzie przewijany o polowe za kazdym razem kiedy kursor dochodzi do dolnej lub gornej linii, w przeciwnym wypadku przewijanie bedzie sie odbywac linia po linii. show_output_starts_shell Ta opcja pracuje jesli nie uzywasz obslugi powloki w tle. Kiedy uzyjesz kombinacji klawiszy C-o i ta opcja jest wlaczona, bedziesz mial nowa powloke. Jesli nie, dowolny klawisz przywroci znow Midnight Commandera (C-o dziala jak podglad). show_all_if_ambiguous. Standardowo Midnight Commander pokazuje wszystkie mozliwe dokonczenia jesli jest ich wiecej i nacisnieto kombinacje M-Tab po raz drugi, za pierwszym razem dokonczone zostanie tylko tyle ile jest to mozliwe i jesli bedzie wiecej mozliwosci slychac bedzie krotkie bipniecie. Jesli chcesz widziec wszystkie mozliwe dokonczenia juz po pierwszym nacisnieciu M-Tab, zmien te opcje na 1. torben_fj_mode Jesli ta opcja jest wlaczona, klawisze home i end beda dzialaly troszke inaczej w panelach, zamiast przemieszczac linie wyboru do pierwszej lub ostatniej linii w panelu, beda dzialaly tak jak jest to opisane ponizej: Klawisz home bedzie: przechodzil do srodkowej linii, jesli jest pod nia; w przeciwnym wypadku bedzie przechodzil do najwyzszej linii w panelu, jesli juz w niej jest, bedzie przechodzil do pierwszego pliku w panelu. Klawisz end ma podobne zastosowanie: przechodzi do srodkowej linii, jesli jest nad nia; w przeciwnym wypadku przechodzi do najnizszej linii w panelu, chyba ze juz sie w niej znajduje, wtedy przechodzi do ostatniego pliku w panelu. highlight_mode Standardowo wszystkie informacje w panelach sa wyswietlane tym samym kolorem. Jesli ta warosc jest ustawiona na 1, to uprawnienia lub tryb beda wyswietlane przy uzyciu podswietlonej barwy, tak aby pokazac ustawienia dla uzytkownika. Tak wiec prawa do odczytu, zapisu i wykonywania beda wyswietlane na zolto (tzn. kolorem selected). W dodatku jesli ta zmienna jest ustawiona na 2, to cale linie sa wyswietlane w kolorze odpowiadajacym ich typowi (zobacz sekcje Kolory). Podswietlenie uprawnien rowniez pracuje w tym trybie. use_file_to_guess_type Jesli ta zmienna jest ustawiona (standardowo) probuje sie dostosowac rozszerzenie pliku do tego wybranego w pliku mc.ext.ini. xtree_mode Jesli ta opcja jest wlaczona (standardowo tak nie jest) kiedy przegladasz plik w panelu drzewa, bedzie on automatycznie przeladowywal drugi panel na zawartosc wybranego katalogu. Baza danych terminali (Terminal databases) Midnight Commander pozwala ci na naprawienie bazy danych terminali bez posiadania uprawnien roota. Midnight Commander szuka w pliku startowym (mc.lib polozonego w katalogach z bibliotekami Midnight Commandera) lub w pliku ~/.config/mc/ini sekcji "terminal:nazwa-twojego-terminala" i potem sekcji "terminal:general", kazda linia sekcji zawiera symbol klawisza, ktory chcesz zdefiniowac, zaczynajace sie do znaku rownosci i definicji klawisza. Mozesz uzyc kombinacji \E aby reprezentowac znak escape i ^x aby reprezentowac znak Control-x. Mozliwymi klawiszami symboli sa: f0 do f20 Klawisze funkcyjne f0-f20 bs backspace home klawisz home end klawisz end up strzalka w gore down strzalka w dol left strzalka w lewo right strzalka w prawo pgdn klawisz page down pgup klawisz page up insert znak insert delete znak delete complete do dokanczania Na przyklad, aby zdefiniowac klawisz insert jako Escape + [ + O + p, mozesz ustawic to pliku ini: insert=\E[Op Symbol klawisza complete reprezentuje sekwencje wyjscia uzywana do wywolywania procesu dokanczania, jest to wywolywane kombinacja M-tab, ale mozesz zdefiniowac inne klawisze do wykonywania tych samych funkcji (na tych klawiaturach z tona fajnych i zupelnie bezuzytecznych klawiszy). PLIKI Program bedzie pobieral wszystkie swoje informacje ze zmiennej MC_DATADIR, jesli jest ona nie ustawiona to znowu przetwarzany jest katalog /usr. /usr/share/mc/help/mc.hlp Plik pomocy dla programu. /usr/share/mc/mc.ext.ini Standardowy plik rozszerzen plikow. ~/.config/mc/mc.ext.ini Wlasny plik uzytkownika, konfiguruje podglad i edycje plikow. Ma wyzszy priorytet niz plik systemowy. /usr/share/mc/mc.ini Standardowy plik setupu do Midnight Commandera, uzywany tylko wowczas, kiedy uzytkownik nie ma swojego wlasnego pliku ~/.config/mc/ini. /usr/share/mc/mc.lib Globalne ustawienia Midnight Commandera. Ustawienia w tym pliku sa uwzgledniane przez wszystkie sesje Midnight Commandera, uzyteczne do definiowania ogolnosystemowych ustawien terminali. ~/.config/mc/ini Wlasny setup uzytkownika. Jesli ten plik jest dostepny, jest ladowany zamiast pliku globalnego. /usr/share/mc/hints/mc.hint Plik zawierajacy podpowiedzi (hints) wyswietlane przez program. /usr/share/mc/mc.menu Ten plik zawiera informacje o ogolnosystemowych aplikacjach w menu. ~/.config/mc/menu Wlasny plik menu uzytkownika. Jesli ten plik jest obecny jest uzywany zamiast pliku globalnego. ~~/.cache/mc/tree Lista katalogow drzewa katalogow i podgladu drzewa. Jedna linia jest jednym wejsciem. Linie zaczynajace sie od ukosnika sa pelnymi nazwami katalogow. Linie zaczynajace sie od numeru maja tyle znakow ile poprzedni katalog. Jesli chcesz mozesz stworzyc plik uzywajac komendy "find / -type d -print | sort > ~/.cache/mc/tree". Normalnie nie ma sensu tego czynic, gdyz Midnight Commander robi to sam za ciebie. ./.mc.menu Lokalny plik zdefiniowany przez uzytkownika. Jesli ten plik jest dostepny, jest uzywany zamiast pliku w katalogu domowym i ogolnosystemowego. To change default home directory of MC, you can use MC_PROFILE_ROOT environment variable. The value of MC_PROFILE_ROOT must be an absolute path. If MC_PROFILE_ROOT is unset or empty, HOME variable is used. If HOME is unset or empty, MC directories are get from GLib library. LICENCJA Program jest dystrybuowany na zasadach licencji GNU General Public License dopoki jako publikowany przez Free Software Foundation. Zobacz wbudowana pomoc po wiecej szczegolow na temat licencji i braku gwarancji. DOSTEPNOSC Najnowsza wersja programu jest do zdobycia na serwerze ftp.nuclecu.unam.mc w katalogu /linux/local i w Europie na serwerze sunsite.mff.cuni.cz w katalogu /GNU/mc i na serwerze ftp.teuto.de w katalogu /lmb/mc. ZOBACZ TAKZE ed(1), gpm(1), terminfo(1), view(1), sh(1), bash(1), tcsh(1), zsh(1). Strona Midnight Commander w sieci World Wide Web: https://www.midnight-commander.org/ AUTORZY Miguel de Icaza (miguel@roxanne.nuclecu.unam.mx), Janne Kukonlehto (jtklehto@paju.oulu.fi), Radek Doulik (rodo@ucw.cz), Fred Leeflang (fredl@nebula.ow.org), Dugan Porter (dugan@b011.eunet.es), Jakub Jelinek (jj@sunsite.mff.cuni.cz), Ching Hui (mr854307@cs.nthu.edu.tw), Andrej Borsenkow (borsenkow.msk@sni.de), Norbert Warmuth (nwarmuth@privat.circular.de), Mauricio Plaza (mok@roxanne.nuclecu.unam.mx), Paul Sheer (psheer@icon.co.za) and Pavel Machek (pavel@ucw.cz) are the developers of this package; Alessandro Rubini (rubini@ipvvis.unipv.it) has been especially helpful debugging and enhancing the program's mouse support, John Davis (davis@space.mit.edu) also made his S-Lang library available to us under the GPL and answered my questions about it, and the following people have contributed code and many bug fixes (in alphabetical order): Adam Tla/lka (atlka@sunrise.pg.gda.pl), alex@bcs.zp.ua (Alex I. Tkachenko), Antonio Palama, DOS port (palama@posso.dm.unipi.it), Erwin van Eijk (wabbit@corner.iaf.nl), Gerd Knorr (kraxel@cs.tu-berlin.de), Jean-Daniel Luiset (luiset@cih.hcuge.ch), Jon Stevens (root@dolphin.csudh.edu), Juan Francisco Grigera, Win32 port (j-grigera@usa.net), Juan Jose Ciarlante (jjciarla@raiz.uncu.edu.ar), Ilya Rybkin (rybkin@rouge.phys.lsu.edu), Marcelo Roccasalva (mfroccas@raiz.uncu.edu.ar), Massimo Fontanelli (MC8737@mclink.it), Pavel Roskin (pavel_roskin@geocities.com), Sergey Ya. Korshunoff (seyko2@gmail.com), Thomas Pundt (pundtt@math.uni-muenster.de), Timur Bakeyev (timur@goff.comtat.kazan.su), Tomasz Cholewo (tjchol01@mecca.spd.louisville.edu), Torben Fjerdingstad (torben.fjerdingstad@uni-c.dk), Vadim Sinolitis (vvs@nsrd.npi.msu.su) and Wim Osterholt (wim@djo.wtm.tudelft.nl). BLEDY W pliku TODO dystrybucji znajdziesz informacje na temat tego, co pozostalo jeszcze do zrobienia. Jesli chcesz zglosic klopoty z programem [bledy w nim], wyslij e-mail [po angielsku], na adres mc-devel@lists.midnight-commander.org. Do zgloszenia bledu dolacz opis problemu, versje programu, ktorego uzywasz (wyswietla ja mc -V), system operacyjny, na ktorym pracujesz i jesli program sie wyklada, chcielibysmy dostac slad stosu. TLUMACZENIE Maciej Wojciechowski wojciech@staszic.waw.pl MC Version 4.8.31 March 2024 MC(1)